Do mało znanych, chociaż pospolicie występujących grzybów należy czernidłak kołpakowaty, nazywany też kołpakiem. Grzyb należy do rodziny pieczarkowatych i rośnie nie tylko w lasach iglastych, czy liściastych, ale także w rowach, na łąkach, polanach i brzegach rzek. Kołpaki mają podłużne, cylindryczne kapelusze w białym kolorze, pokryte pilśniowatymi łuskami. Młode czernidłaki mają biały miąższ i tylko wtedy należy je zbierać. Stare okazy robią się różowe, następnie czarnieją i wtedy nie nadają się już do zbierania.
Czernidłaki kołpakowate to bardzo smaczne grzyby o subtelnym smaku i delikatnym miąższu, idealnie nadają się do smażenia, duszenia i marynowania. Kołpakom przypisuje się także wiele właściwości zdrowotnych - obniżają ciśnienie krwi, wspomagają leczenie dolegliwości trawiennych i stanów zapalnych organizmu, redukują bóle głowy i kończyn jak też pełne są wartości odżywczych - witamin z grupy B (B1, B2), żelaza, magnezu, cynku, potasu i aminokowasów.
Kołpaki rosną w bardzo szybkim tempie, bo w ciągu kilku godzin ten grzyb już gotowy jest do zerwania. Po zerwaniu trzeba je przyrządzać niemal od razu, gdyż po kilku godzinach zaczynają się psuć - pokrywają się czarną mazią - nowymi zarodnikami.
Bajkowo wyglądająca lakówka ametystowa też jest jednym z mało znanych grzybów jadalnych. Cechą charakterystyczną tego grzyba jest fioletowy kolor. Rośnie na prastarych, zmurszałych drzewach, w lasach mieszanych oraz liściastych. Lakówki są małe i rosną w grupach. Ich wypukłe, skierowane do dołu kapelusze u starszych okazów stają się lejkowate i spłaszczone. Lakówki są bardzo smaczne, doskonale nadają się do suszenia i marynowania w occie. Mają delikatny smak i ledwo wyczuwalny zapach.
Lakówka ametystowa nie jest jedynym jadalnym grzybem o niezwykłym fioletowym zabarwieniu. Mniej intensywnie, ale zabarwiona na fiolet jest także gąsówka fioletowawa, znana też pod nazwą "lepista nuda". "Lepista nuda" ma spory, dorastający do około 15 cm średnicy kapelusz i wysoki, gruby trzonek. U młodych gąsówek blaszki pod kapeluszem są intensywnie fioletowe, które z czasem stają się brązowofioletowe. Miąższ gąsówki jest także fioletowy.
Gąsówka ma słodkawy, owocowy zapach i delikatny smak. Można ją dusić, smażyć, marynować oraz suszyć. Gąsówki fioletowawe rosną w lasach liściastych i iglastych, w parkach, na polanach i nawet przy drogach.
Do kategorii rzadkich i mało znanych grzybów jadalnych należy i twardzioszek czosnaczek - twardzioszek czosnkowy albo grzyb czosnkowy. Grzyb tak się nazywa z racji charakterystycznego czosnkowego smaku i aromatu. Spotyka się go w lasach sosnowych lub świerkowych, w miejscach, gdzie nie ma runa leśnego.
Twardzioszki rosną w gromadkach, a poznaje się je po cieniutkich, ale twardych trzonkach w czerwonawym kolorze oraz sporych, jasnych kapeluszach.
Grzyb ten chętnie jest zbierany we Francji, gdzie niezwykle się go ceni za jego mocny czosnkowy aromat, idealnie pasujący jako dodatek do sosów czy zup. Grzyb bardzo dobrze nadaje się do suszenia, ponieważ nie traci podczas tego procesu charakterystycznego aromatu.
Z kolei borowik ceglastopory jest bardzo ciekawą odmianą borowika, którego nazwa pochodzi od charakterystycznego, ciemnoczerwonego lub pomarańczowego trzonka. Ten gatunek borowików występuje w lasach iglastych, a szczególnie świerkowych na terenach pagórkowatych.
Młode okazy mają półkoliste kapelusze o średnicy nawet 20 cm. Grzyby pokryte są matową, zamszową skórką. Gąbka borowika ceglastoporego ma barwę żółto-oliwkową, która po dotknięciu sinieje. Podobnie jest z miąższem - żółty, ale po przekrojeniu utlenia się i przybiera niebieskawy kolor.
Borowik ceglastopory jest wyjątkowo smaczny, nadający się do wszystkich potraw grzybowych, ponieważ ma jędrny i twardy miąższ o łagodnym smaku, jest podobny do borowika szlachetnego, ale można go pomylić ze śmiertelnie trującym borowikiem szatańskim.
Siedzuń sosnowy także jest rzadkim grzybem jadalnym, znanym też pod nazwą "kozia broda" czy "szmaciak". Jest to jeden z najsmaczniejszych grzybów, które spotyka się w gęstych, iglastych lasach. W Polsce do 2014 roku był pod ścisłą ochroną. Siedzuń sosnowy kształtem przypomina gąbkę, mózg albo koralowca, jest postrzępiony i rośnie na pniach spróchniałych sosen lub świerków. Ma smak lekko orzechowy oraz delikatnie pikantny i bardzo przyjemny, korzenny zapach. Siedzunia można smażyć, dusić, marynować i suszyć. Najlepiej smakuje podsmażony na maśle.
Ten grzyb posiada też pokaźne właściwości zdrowotne: pomaga zapobiegać rozwojowi cukrzycy i wspiera jej leczenie poprzez regulację poziomu cukru i insuliny we krwi, wspomaga układ odpornościowy, wspiera produkcję kolagenu oraz przyspiesza gojenie się ran.
Ponadto siedzuń zawiera beta-glukan, związki fenolowe i antybiotykowe, dzięki czemu uznawany jest za grzyb o właściwościach leczniczych.
Czasznica olbrzymia, czyli purchawka, purchawica olbrzymia, jest charakterystycznym grzybem o kulistym kształcie, pozbawionym trzonka. Może osiągać duże rozmiary. Czasznica przypomina purchawkę i należy do tej samej rodziny, spotka się ją zarówno w młodych lasach jak i na łąkach, pastwiskach, w zaroślach czy trawnikach.
Grzyb jest ceniony za swój lekko pieczarkowy, ale dość intensywny smak. Niektórzy twierdzą, że jest to jeden z najsmaczniejszych grzybów.
Nie tylko walory smakowe oferuje czasznica olbrzymia. Czasznica jest niskokaloryczna, ale stanowi doskonałe źródło łatwo przyswajalnych białek oraz błonnika, sporo witamin z grupy B oraz minerałów takich jak selen, potas, fosfor czy miedź. Ponadto zawiera także bardzo specyficzny składnik – kalwacynę, substancję wykazującą właściwości bakteriobójcze, a według badań na zwierzętach - skuteczna również w zwalczaniu komórek nowotworowych.
Czasznicę najlepiej przygotować w formie "sznycli", czyli pokroić na plastry, obtoczyć w jajku oraz w bułce tartej i usmażyć na złocisty kolor.
Zbierając grzyby, najczęściej się rozgląda i poszukuje grzybów znanych i docenianych - borowików szlachetnych, kurek czy rydzów. Natomiast warto jednak zwrócić uwagę także na mniej znane gatunki, które są także doskonałym dodatkiem, a niekiedy bazą wielu różnych potraw, a nimi są: siedzuń sosnowy, czasznica olbrzymia czy czernidłak kołpakowaty, pamiętając o tym, że poza doskonałymi walorami smakowymi, są to również grzyby niezwykle zdrowe.
