Jak wykazują badania, owoce jarzębiny są zdrowsze niż marchewka, ponieważ zawierają dwa razy więcej witaminy A niż smakowite warzywo ogrodowe. W jarzębinie obecne są witaminy: PP, K, C, E i B3, a przetwory z jej owoców są bardzo cenne ze względu na magnez, potas i miedź.
Ponadto w jarzębinie nie brakuje sorbitolu oraz garbników. W jej czerwonych owocach zawarte antyoksydanty mogą zapobiegać m.in. miażdżycy, nadciśnieniu tętniczemu, reumatoidalnemu zapaleniu stawów oraz chorobom neurologicznym: alzheimerowi i parkinsonowi.
Jarzębina okaże także pomoc przy budowaniu naturalnej odporności organizmu i kłopotach z układem trawiennym.
Korzystając z darów tego wspaniałego krzewu trzeba jednak pamiętać o tym, że nie wolno jeść jego owoców na surowo, ponieważ zawierają one kwas parasorbowy, który w dużych ilościach może być trujący i spowodować wymioty oraz biegunkę. Kwas parasorbowy ulega rozkładowi pod wpływem wysokich i niskich temperatur, dlatego do spożywania nadają się owoce suszone, mrożone, gotowane albo zalane wrzątkiem, czyli poddane obróbce termicznej.
Wśród przetworów, które można przygotować z jarzębu zwyczajnego są sok, syrop, dżem z jarzębiny oraz prozdrowotne nalewki.
Nalewki z jarzębiny były przygotowywane już w bardzo odległych czasach. Dalecy przodkowie cenili takie nalewki nie tylko jako o interesujących walorach smakowych poczęstunek dla gości, ale używano je także przy nieżycie żołądka, biegunkach i chorobach pęcherzyka żółciowego.
Właściwości lecznicze nalewek z jarzębiny znajdują zastosowanie w przypadkach problemów z układem trawiennym do dziś. Jarzębinówka pita z umiarem może poprawiać perystaltykę jelit, pomagać przy chorobach pęcherzyka żółciowego i nieżycie żołądka. Jarzębiak podawany jest także jako efektywny lek na zaparcia, wzdęcia i biegunki.
Natomiast właściwości moczopędne nalewki sprawiają, że wykorzystuje się ją do leczenia dorosłych chorych na kamicę nerkową oraz infekcje dróg moczowych.
Nalewka z jarzębiny jest podawana także dla wzmocnienia odporności.
Jedną z najpopularniejszych nalewek z jarzębiny jest nalewka wytrawna. Ta nalewka jest wprost idealna dla osób dbających o linię i tych, którym cukier szkodzi. Wytrawną jarzębinówkę można przygotować z kilograma owoców i 45 proc. wódki.
- Owoce należy zebrać po pierwszych przymrozkach i lekko podpiec w piekarniku w temperaturze około 40-50 stopni C.
- Następnie owoce wsypać do szklanego naczynia i zalać wódką, by alkohol przykrył jarzębinę. Naczynie szczelnie zakręcić i postawić na dwa tygodnie w ciepłym, słonecznym miejscu.
- Po tym terminie przecedzić jarzębinówkę przez bibułkę filtracyjną bądź gazę, przelać do butelek i dać miesiąc na leżakowanie.
Po leżakowaniu powstanie domowa wytrawna nalewka z jarzębiny. Taki napój jest ceniony przez koneserów, jednakże dla wielu jest za cierpki. Słodszą od wytrawnej nalewki jest tradycyjna nalewka z jarzębiny na spirytusie.
Taką nalewkę przygotowuje się z ¾ litra przemrożonych owoców, które nie zaszkodzi nieco przesuszyć w niezbyt wysokiej temperaturze w piekarniku, ponieważ przesuszona jarzębina nabiera słodszego smaku. Następnie przełożyć owoce do szklanego naczynia i zalać litrem spirytusu.
Naczynie zamknąć i pozostawić na pół roku. Po upływie tego czasu należy rozpuścić 400 g cukru w ½ litrze wody.
Syrop wlać do nalewki, wymieszać i przelać do butelek.
Butelki szczelnie zamknąć i pozostawić na trzy miesiące. Po trzech miesiącach nalewka z jarzębiny na spirytusie będzie gotowa do spożycia.
Dla tych, którzy śpieszą i chcieliby przyrządzić nalewkę przed przymrozkami, radzi się zerwać świeże owoce i włożyć je do zamrażarki na 48 godzin.