Roślina zaliczana jest do rodziny astrowatych. Niekiedy nazywana także dziadem, głowaczem, kostropieniem, topieniem, a na Wileńszczyźnie najczęściej łopuchem.
Łopian pochodzi z Azji i Europy i w zależności od miejsca występowania jest wykorzystywany do różnych celów. M.in. znajduje zastosowanie w kulinarii, medycynie oraz w przemyśle kosmetycznym.
Udowodnione, że tzw. łopuch to przede wszystkim ogromne bogactwo antyoksydantów: flawonoidów, garbników i lotnych olejków. Dlatego zastosowanie łopianu jest bardzo dobrym sposobem na wspomaganie organizmu w procesie oczyszczania i wydalania zbędnych produktów przemiany materii.
Oprócz wspomnianych polifenoli i związków antyoksydacyjnych łopian stanowi także źródło inuliny, a inulina to przede wszystkim roślinna substancja zapasowa, stosowana w diagnostyce chorób nerek. Inulina wspomaga także leczenie cukrzycy typu 2. Nietypowa budowa inuliny i połączenia między cząsteczkami przyczyniają się do znacznego obniżenia poziomu cukru we krwi. Ten związek jest zaliczany do polisacharydów, który występuje w popularnych owocach, warzywach i ziołach leczniczych: bananach, cebuli, cykorii, czosnku, karczochu, mniszku lekarskim oraz w bulwiastej odmianie słonecznika.
Jedną z głównych zalet jest niska kaloryczność. W 100 g inuliny, uzyskanej z łopianu, znajduje się o ponad 150 kcal mniej niż w popularnym cukrze stołowym. Ponadto łopianowy słodzik wykazuje właściwości żelujące, strukturotwórcze, stabilizujące i zagęszczające, w związku z tym wykorzystuje się go jako zamiennik tłuszczów. Inulina normalizuje poziom glukozy oraz cholesterolu we krwi oraz pobudza pracę przewodu pokarmowego.
Łopian zawiera także i inne składniki odżywcze dodatkowo wspierające metabolizm, w tym zawiera witaminy A, C, E, które są podstawą suplementacji, a niewielka zawartość kwasów tłuszczowych korzystnie wpływa na profil lipidowy.
Zawdzięczając prozdrowotnym składnikom łopian może być stosowany także jako suplement diety.
Szerokie zastosowanie łopuch znalazł i w medycynie, ponieważ bardzo często stosuje się go jako środek antybakteryjny i przeciwzapalny. Roślinę używa się w przypadku trudno gojących się ran, infekcji o różnych podłożach – przy grzybicy, odrze, ospie i śwince, w stanach przeziębienia organizmu oraz przy dolegliwościach takich jak: bóle gardła, gorączka, kaszel czy stany zapalne układu oddechowego.
Ponadto łopian jest także skutecznym środkiem moczopędnym i nasilającym potliwość, a więc znajduje zastosowanie również do oczyszczania ustroju ze szkodliwych metabolitów wtórnych.
Zioło dzięki dużej zawartości antyoksydantów może jak najbardziej być zastosowane przy dolegliwościach układu pokarmowego. Udowodniono, że systematyczna suplementacja łopianem zwiększa wydzielanie soku żołądkowego oraz innych enzymów trawiennych trzustki oraz jelit. Używanie łopianu jest bardzo dobrym sposobem do walki z nieżytem przewodu pokarmowego oraz upośledzoną przemianą materii w połączeniu z intensyfikacją produkcji żółci przez wątrobę.
Łopian może być wykorzystany również jako preparat niwelujący nadmierną insulinooporność diabetyków, a ta właściwość wynika z zawartości w składzie kwasu arktygenowego, który m.in. przyczynia się do zwiększenia wydzielania insuliny przez trzustkę.
Łopuch, czyli łopian, jest powszechnie stosowanym suplementem w dermatologii oraz kosmetyce. Zawartość całego mnóstwa związków antyoksydacyjnych jak też witamin A i E bardzo efektywnie łagodzi oraz niweluje problemy skórne powstające w wyniku infekcji lub innych stanów zapalnych.
Najczęściej są to czyraki, łuszczyca, ropień, świąd skórny, trądzik oraz wypryski o podłożu bakteryjnym lub grzybiczym.
Łopuch to również bardzo skuteczny środek na walkę z łupieżem oraz z wypadaniem włosów wynikających ze zmian łojowych. A systematyczne stosowanie tej rośliny przyczynia się do ogólnej poprawy kondycji i wyglądu skóry oraz jej wytworów.