Takie właśnie sugestie wysnuły moje obserwacje tych namiętności, które wybuchły późną  wiosną  z powodu wstążki św. Jerzego. O incydencie nie zapomniano  dotychczas. Nie do pomyślenia jest, że mały skrawek  kolorowej tkaniny może skłócić Litwę. Oczywiście wstążka  nie ma z tym nic wspólnego. Cały problem tkwi w niesłusznej interpretacji i pragnieniu  poszczególnych grup ludzi – przekonania innych, że Litwie grozi niebezpieczeństwo.

Sama wstążka zagrożenia nie  stwarza. Niebezpieczni są właśnie ci, którzy  potrafią innym wmówić, że wstążka w  klapie marynarki – to  straszna  zbrodnia.

Myślę, że historia o  wstążce  św. Jerzego jest  bezpodstawnie wypaczona, przedstawia się ją kłamliwie i destrukcyjnie. Ci, którzy wiedzieli, co czynią, po prostu spokojnie przypięli wstążeczki,   uczcili ważne wydarzenie, przypomnieli  odwagę swoich przodków, odznaczyli  pamiętną  datę historyczną. Takie zbiorowe przeżywanie uroczystości, wspólnej pamięci, najgłębszych  uczuć,  konsolidacja, skupienie – to  niezwykła osobliwość  wspólnoty  ludzi. 

9 maja wstążka św. Jerzego nie była tylko ot takim sobie symbolem. Był to wyraz jedności,  wspólnej pamięci, tolerancji. W  sytuacjach niepokojących, smutnych  lub trudnych symbole są  człowiekowi konieczne. Wzmacniają bowiem, dodają wiary, nadziei, przypominają o  rzeczach najważniejszych. A co dopiero zbiorowe znaczenie symbolu. Innymi słowy, jeśli ja noszę  wstążkę, to znaczy, że to ja pamiętam o czymś, czuję i wiem. Ale 9 maja było pamiętnym dniem  dla wielu ludzi. To – dzień triumfu  wolności nad faszyzmem, początek nowego  etapu w  historii, dzień nadziei, dzień wyzwolenia. Ile jeszcze pozostało osób, pamiętających swoich przodków, którzy zginęli w walce z faszyzmem? Dlaczego oni nie mogą się zebrać i razem wyrazić  swego szacunku,  bólu, żalu wobec straconych? Wstążka  św. Jerzego – to  sposób komunikacji, wypowiedzi: "Wiem o tym, doceniam, pamiętam, taka jest nasza przeszłość."

W sytuacjach  trudnych, skomplikowanych, budzących  smutek symbole pomagają  solidaryzować się, wspierać się nawzajem. Dlatego wstążka  św. Jerzego – to symbol bardzo wrażliwy, znaczący,  niby  blizna zbiorowych doświadczeń,  wspomnień.

Każdy, kto przyszedł uczcić dzień zwycięstwa  nad faszyzmem, miał przesłanie: sobie, światu, przodkom. Ale przecież nie  mogli oni wszyscy razem powstać i głośno wypalić, że cenią zwycięstwo  nad faszyzmem, że  rozumieją  jego historyczne znaczenie, honorują odwagę przodków, nie są  obojętni  na ból,  cierpienie i losy  swojego kraju. Uważam, że przy takiej  okazji  może zabraknąć słów – wszystko jest zbyt emocjonalne, bolesne i głębokie. Dlatego własnie wstążki  św. Jerzego  zajaśniały w klapach ubrań zebranych osób – w taki sposób milcząco wyraziły szacunek, jedność, nadzieje.

Ci, którzy odważyli się wspomnieć o tym, co boli, nie bali  się wyrazić własnego zdania, współczucia, żalu, a zarazem – radości i dumy. Te osoby przypomniały nam, że wszystko ma sens. Życie jest tymczasowe, zwycięstwa  nie zawsze przynoszą szczęście, ale najważniejsze – być razem w radości i w smutku. Właśnie zgromadzeni 9 maja zademonstrowali, że pojmują sens dnia pamięci. Nie byli tylko przechodniami, widzami czy  obserwatorami: oni naprawdę to odczuwali, wiedzieli, rozumieli.  Dlatego zasługują na najwyższy szacunek.

Niektórzy mówią, że wstążka św. Jerzego jest symbolem gniewu i agresji. Czy  jednak ci, którzy 9 maja zebrali się, by uczcić bohaterstwo swych przodków – ściskający w dłoniach kwiaty, z przypiętym przy sercu wspólnym symbolem bolesnych przeżyć – wzbudzali  agresję? Myślę, że przeciwnie – złość i brak tolerancji demonstrowali bezpodstawnie bluzgający, iż wstążka św. Jerzego jest złem; zakłócający wzniosły nastrój tej daty, pogardzający tymi, którzy dotychczas noszą żałobę po swych przodkach.

Gintarė Pugačiauskaitė