Chrzan pospolity jest wieloletnią rośliną, cenioną przede wszystkim za jadalne, o charakterystycznym aromacie i ostrym smaku, korzenie. Na naszych terenach rośnie prawie wszędzie. Chociaż pochodzenie jego nazwy wywodzi się od celtyckich słów ar – blisko oraz more – morze i oznacza roślinę rosnącą blisko morza, chrzan spotykany jest zarówno w Europie, jak też w Ameryce Północnej, Nowej Zelandii czy w Azji, ale, prawdopodobnie, pochodzi z Azji, gdzie był znany już w starożytnych czasach.

Chrzan jest rośliną, osiągającą od 40 do 150 cm wysokości, jednakże jego intensywnie ciemnozielone liście mogą dorastać nawet do 1 m. Zakwita białymi drobnymi kwiatami dopiero w trzecim roku uprawy. Jego kwitnienie odbywa się od maja do czerwca. Po przekwitnieniu ma owoce w postaci jajowatych łuszczynek.

Uprawa chrzanu pospolitego nie ma specjalnych wymagań. Wystarczy zapewnić słoneczne stanowisko oraz głęboko spulchnioną ziemię o pH wynoszącym około 6,0. Gleba nie musi być zbyt ciężka i zbyt mokra. Uprawiany na glebie żyznej nie potrzebuje nawożenia. Chcąc wzbogacić podłoże przed zasadzeniem chrzanu warto jesienią zastosować obornik i dwa razy w roku zasilić go nawozami azotowymi, np. saletrą amonową albo wieloskładnikowymi nawozami mineralnymi bogatymi w azot, potas oraz fosfor.

Roślinę sadzi się pionowo, ale pod niewielkim kątem, na wiosnę lub jesienią. Chrzan bardzo nie lubi rosnąć po sobie. Jego odpowiednim przedplonem mogą być ogórki, ziemniaki lub fasola.

Chrzan pospolity rozmnaża się nie poprzez nasiona, a wyłącznie w sposób wegetatywny.

Nawożenie tej rośliny nie jest konieczne, natomiast podlewanie w okresie suszy oraz usuwanie chwastów jest aktualne. Aby uzyskać mocne laski chrzanu zaleca się odgrzebywanie i wyłamywanie korzeni bocznych zostawiając przy tym tylko 2-3 najsilniejsze. Warto zauważyć, że chrzan pospolity jest rośliną całkowicie mrozoodporną, a więc nie wymaga okrywania go na zimę.

Chrzan posadzony w ogrodzie nie powinien rosnąć w pobliżu roślin kapustnych, gdyż może je narazić na choroby i szkodniki.

Najczęściej go atakują: mączniak rzekomy, werticilioza, alternarioza, biała plamistość liści, biała rdza, śmietka kapuściana, mszyce i pchełka chrzanowa.

Roślina jest bardzo ekspansywna i szybko dziczejąca.

W ziołolecznictwie stosuje się głównie korzenie, natomiast do sporządzenia ekologicznych preparatów do opryskiwania roślin wykorzystuje się najczęściej jego liści.

Korzeń najlepiej pozyskiwać w okresie jesiennym, gdy zżółkną liście – od września do listopada, a liście do oprysków można ucinać przez cały sezon wegetacyjny, przy tym roślina musi być zdrowa.

Chrzan znany i stosowany był jako roślina lecznicza już w starożytności. Z czasem odkryto jego właściwości kosmetyczne i walory kulinarne. We wnętrzu chrzanu znajduje się mnóstwo cennych związków, takich jak np.: glikozyd sinigryna – nadaje mu ostry smak; witaminy B, C, E, K; prowitamina A; siarka, magnez, fosfor, żelazo, wapń, cynk, jod oraz potas; enzymy – mimirozyna, mirozynaza i olejek eteryczny.

Im zawdzięczając chrzan wspomaga pracę jelit i żołądka, wspiera działanie żółciopędne, przeciwreumatyczne, moczopędne oraz wykrztuśne. Jednakże jest trujący dla krów, ale można użyć jego liści jako środka odrobaczającego dla psów.

Ponadto roślina wspomaga działanie przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze oraz przeciwbakteryjne, dlatego można wykorzystać ją właśnie w ogrodnictwie. Chrzan nie obowiązkowo nawet przetwarzać, ponieważ posadzony niedaleko ziemniaków może zmniejszyć ich podatność na choroby.

Właściwości chrzanu pospolitego doskonale nadają się do stosowania ochrony roślin ogrodowych przed chorobami i szkodnikami. Z jego korzeni lub liści można przygotować napar, wywar lub wyciąg i używać w formie oprysków.

Na przykład napar z chrzanu jest dobrym i sprawdzonym preparatem na brunatną zgniliznę jabłoni, wiśni, gruszy i czereśni – drzew pestkowych. Pomaga też zapobiegać składaniu jaj przez motyle, wspomaga walkę z owocówkami jabłkóweczkami i chroni rośliny przed mszycami, larwami komarów i kleszczy.

W tym celu wystarczy 150 g świeżych korzeni oraz liści chrzanu zalać 5 litrami gorącej wody i pozostawić na około 5 godzin.

W ten sposób przyrządzonym i nierozcieńczonym naparem należy opryskiwać rośliny trzy razy co 3 dni, a w przypadku jabłoni, dobrym okresem jest przełom maja i czerwca, czyli tuż przed pojawieniem się motyli, które mogłyby złożyć jaja.

Natomiast wywar z chrzanu, podobnie jak napar, poleca się stosować jako środek chroniący rośliny przed brunatną zgnilizną.

Przygotowanie wywaru: 150 g liści, korzeni i pędów kwiatowych chrzanu zalać 5 litrami wody, a następnie zagotować i gotować przez około 30 minut pod przykryciem. Po ostudzeniu, również pod przykryciem, wywar przecedzić i stosować do oprysków w formie nierozcieńczonej podczas kwitnienia do drzew pestkowych – wiśni i śliwek.

Wyciąg z chrzanu pospolitego jest preparatem, który dobrze poradzi z ochroną drzew pestkowych przed brunatną zgnilizną. Ponadto wyciąg z chrzanu stosowany w formie oprysków może odstraszać i nawet zabijać kleszcze.

Przygotowanie wyciągu: 300 g świeżych lub 30 g suszonych liści zalać 10 litrami chłodnej wody na około 12 godzin, a następnie jak najszybciej użyć bez rozcieńczenia.

Chrzan pospolity to roślina, która czasami jest traktowana jako chwast, chociaż w rzeczy samej może wspomóc kondycję i zdrowie roślin ogrodowych. Dlatego też warto się zastanowić, czy na pewno należy ją zwalczać, jeżeli się pojawi na terenie przydomowego ogrodu.