„Grzyby są ważną częścią ekosystemu. Rozkładają resztki roślin, zwierząt i innych organizmów, pomagając w ten sposób zamieniać igły, liście, gałęzie, pnie w glebę. Grzyby są domem dla wielu owadów i ich larw. Ponadto są silnie powiązane z roślinami. Niektóre rośliny rosną tylko w podłożu zawierającym odpowiednie grzyby” – tłumaczy Kristina Klovaitė, główny specjalista Grupy Polityki Ochrony Przyrody Ministerstwa Środowiska.
Według niej, na liście chronionych gatunków zwierząt, roślin i grzybów znajduje się 117 gatunków chronionych grzybów (w tym porostów), których nie należy dotykać. Są to przeważnie grzyby małoznane i wielu grzybiarzy ich nie zbiera, ale nie stroni od kopania lub łamania. Inną przyczyną zanikania rzadkich grzybów jest zanikanie odpowiednich siedlisk, wyrąb lasów lub inne działania leśnicze, które zmieniają charakterystykę siedliska.
„Regulamin zwiedzania lasu stanowi, że zabrania się niszczenia grzybów i niszczenia ściółki leśnej. Pojazdy silnikowe mogą wjeżdżać i przejeżdżać przez las tylko po drogach. Parkować je w lasach można tylko w wyznaczonych miejscach lub na poboczu drogi, należy uniknąć wjechania na mech i porosty. Ogniska można rozpalać tylko w odpowiednio oznakowanych paleniskach urządzonych w publicznych obiektach rekreacyjnych” – przypomina specjalistka.
Ministerstwo Środowiska przypomina, że nieprzestrzeganie tych przepisów może skutkować grzywną. Inne naruszenie grzybobrania, które może skutkować karą grzywny, jest zbieranie lub niszczenie chronionych gatunków grzybów. Opis procedury wykorzystania gatunków chronionych przewiduje, że mogą one być pozyskiwane z natury wyłącznie do badań naukowych, za zgodą Agencji Ochrony Środowiska. Ponadto nie wolno nimi handlować.
Zbieranie, uszkadzanie, niszczenie lub inne nielegalne wykorzystanie chronionych grzybów leśnych, ich części, wiąże się z ostrzeżeniem lub grzywną w wysokości od 30 do 580 euro. Trzeba będzie też zrekompensować szkody wyrządzone przyrodzie, za zniszczony grzyb chronionego gatunku zapłacimy 72,6 euro.
Naruszenie przepisów dotyczących zwiedzania lasu podlega ostrzeżeniu lub grzywnie w wysokości od 20 do 120 euro. Za parkowanie pojazdów w lesie lub jazdę po lesie, gdzie jest to zabronione, grozi kara grzywny w wysokości 20-50 euro.
Ustawa o dziko rosnących roślinach i grzybach stanowi, że osoby fizyczne mogą zbierać grzyby we wszystkich lasach, z wyjątkiem rezerwatów i innych lasów, gdzie ich działalność lub zwiedzanie jest czasowo zabronione lub ograniczone decyzjami władz samorządowych lub aktami prawnymi regulującymi ochronę i gospodarowanie obszarami chronionymi. Ponadto zbieranie grzybów na gruntach prywatnych w odległości mniejszej niż 100 metrów od zagród właścicieli wymaga zgody właściciela.
Zwiedzanie lasu może być ograniczone ze względu na ryzyko pożarów w przypadku klęski żywiołowej, ochronę zasobów leśnych, chronionych obiektów. Wizyty na terenach leśnych, na których prowadzone są prace wyrębowe, chemiczne, biologiczne lub inne środki ochrony lasu, są zabronione.
