TK orzekł, iż ustalając zasady pisowni imion i nazwisk w dokumentach tożsamości Sejm powinien otrzymać „precyzyjnie sformułowaną pozycję, wyraźne propozycje" specjalistów od języka litewskiego, „których ustawodawca nie może nie uwzględnić". Ba, więcej sędziowie TK uznali, że na wniosek językoznawców mogą być ustalone inne przepisy niż dotychczas obowiązujące na mocy decyzji Rady Najwyższej z roku 1991 (przewidywały zapisywanie nielitewskich imion i nazwisk w paszportach z Pogonią czcionką litewską zgodnie z ich brzmieniem).

Takie orzeczenie Trybunału daje zielone światło językoznawcom, by dostosować prawidła używania języka państwowego do wymogów współczesnego, zglobalizowanego świata, jak też daje szansę na uszanowanie zasady głoszącej, że nazwisko jest godnością osobistą człowieka i nie jest częścią składową języka litewskiego. W konsekwencji zdjęłoby to klątwę z tych polityków, którzy od dawna optują za cywilizowanym uregulowaniem sprawy pisowni imion i nazwisk nielitewskich obywateli naszego kraju, a których każde poczynanie w tym kierunku było stopowane przez oponentów instrumentalnym powołaniem się na rzekomą sprzeczność zagadnienia z Konstytucją. Po ostatnim wyjaśnieniu sędziów Trybunału Konstytucja już nie stanie na przeszkodzie w załatwieniu sprawy symbolicznej, jak wielu podkreśla, bo pozwalającej przywrócić litewskim Polakom prawo do ich imion i nazwisk.

Konstytucja nie stanie, ale stanie z całą pewnością litewski „prawy sektor", że się posłużę terminologią majdanową. Larum przez radykałów z całą pewnością zostanie odtrąbione, jak tylko Sejm wznowi obrady na swej wiosennej sesji. Bo trzeba być ciężko naiwnym, by uwierzyć , że „patriotams" o Konstytucję chodzi. Konstytucja, o którą – nawiasem mówiąc – bez zażenowania wycierają nogi, jak tylko ta zawadzi ich planom (referendum o zabronieniu sprzedaży ziemi obcokrajowcom najlepszym jest temu przykładem), jest dla nich tylko instrumentem. W rzeczywistości chodzi im o usunięcie języka polskiego z użytku publicznego na Litwie w każdej postaci, a nie tylko z tabliczek ulicznych. Histeria więc nas nijak nie ominie. Na razie obserwujemy pewną rozgrzewkę w postaci nakręcania spirali w sprawie obecności AWPL w koalicji rządzącej. Radykałowie są przecież świadomi, że obecność Akcji Wyborczej w koalicji nie pozwoli tej „atsipalaiduoti" w temacie, który woleliby zaryglować na trzy spusty. Stąd ich nieustanne próby judzenia, podżegania do wykopania Polaków z rządu. Z wynikiem zresztą kontrproduktywnym. Koalicjanci opędzają się od pytań w tej kwestii jak od natrętnych much.

Nie chcę litewski prawy sektor doprowadzać do paniki. Ale sprawa z obaleniem tarana konstytucyjnego w przypadku pisowni nielitewskich nazwisk może być rozwojowa. Po nazwiskach „tęga fifa" może też czekać radykałów od Trybunału Konstytucyjnego w sprawie nowej Ustawy o mniejszościach narodowych. Przypomnę, że swego czasu Najwyższy Sąd Administracyjny orzekł, że prawne uregulowanie publicznego używania języka mniejszości narodowych na Litwie leży w gestii organów ustawodawczych. A więc Sejmu i rządu.

Sędziowie TK mogą tę opinię podzielić...

Tadeusz Andrzejewski