W społeczeństwie dość mocno zakorzeniona jest opinia, że nabyte przez współmałżonków w okresie trwania małżeństwa mienie staje się wspólnym i może być wykorzystywane do wykonywania wspólnych zobowiązań. Rzadziej mieszkańcy zastanawiają się nad tym, jakie konkretne mienie po zawarciu małżeństwa staje się wspólnym i jaki skutki prawne mogą z tego wyniknąć dla współmałżonków. W tym kontekście należy podkreślić, że zgodnie z Kodeksem Prawa Cywilnego Republiki Litewskiej za wspólne mienie współmałżonków uznaje się nie tylko ruchome lub nieruchome mienie, które w imieniu jednego lub obu współmałżonków zostało nabyte po zawarciu związku małżeńskiego, ale również dochody, otrzymane w okresie trwania małżeństwa z działalności jednego ze współmałżonków, na które się składa wynagrodzenie współmałżonka, emerytura, zasiłki oraz inne pobierane przez współmałżonka świadczenia, za wyjątkiem zasiłków docelowych. Prawo wspólnej własności oznacza, że mienie jest wspólne, a część współmałżonka w tym mieniu nie jest określona.
Obowiązki współmałżonków, podobnie jak mienie, mogą być zarówno wspólne, jak też osobiste. Te ostatnie mogą zaistnieć przed zawarciem związku małżeńskiego lub w trakcie jego trwania. Prawo zezwala na skierowanie egzekwowania zgodnie z osobistymi obowiązkami współmałżonka nie tylko na jego mienie osobiste, ale również na jego część we wspólnym mieniu. Oznacza to, że egzekwowanie według osobistych obowiązków jednego ze współmałżonków niezależnie od tego, czy zaistniały w okresie trwania małżeństwa, czy nie, może być skierowane również na pobierane przez innego współmałżonka wynagrodzenie lub inne tego typu dochody. Jednak takie prawo komornika nie jest absolutne i może być realizowane jedynie w przypadku zaistnienia określonych warunków.
Po pierwsze, komornik może realizować egzekwowanie ze wspólnego mienia według osobistych obowiązków jednego ze współmałżonków jedynie w tym przypadku, jeżeli współmałżonek, który jest dłużnikiem, nie ma żadnego należącego do niego osobiście mienia albo posiadane takie właśnie mienie nie jest wystarczające do zaspokojenia wymogów kredytodawców. Oznacza to, że wykonujący takie egzekwowanie komornik powinien przede wszystkim wyjaśnić, czy współmałżonek, który jest dłużnikiem, posiada osobiste mienie, z którego mogłoby zostać zrealizowane takie egzekwowanie i dopiero po wyjaśnieniu, że współmałżonek takiego mienia nie posiada, egzekwowanie może zostać skierowane na część tego współmałżonka we wspólnym mieniu.
Po drugie, chociaż ustawa zakłada domniemanie, że części współmałżonków we wspólnym mieniu są równe, komornik, który realizuje egzekwowanie, nawet w przypadku istnienia wymienionego wyżej pierwszego warunku, nie może samodzielnie dokonać egzekwowania z połowy wspólnego mienia małżonków, w tym – również z połowy wynagrodzenia innego współmałżonka. Komornik nabywa takie prawo dopiero po tym, gdy zostaje dokładnie określona część współmałżonka, który jest dłużnikiem, we wspólnym mieniu, jednak zgodnie z ustawami sam komornik prawa do określenia części współmałżonka we wspólnym mieniu nie posiada. Takie prawo mają jedynie będący współwłaścicielami współmałżonkowie oraz sąd, do którego w tym celu ma prawo się zwrócić wyłącznie egzekutor, lecz nie sam komornik. I dopiero po tym, gdy w taki sposób zostaje dokładnie określona część mienia będącego dłużnikiem współmałżonka we wspólnym mieniu, komornik nabywa prawo do rozpoczęcia egzekwowania z tej części, w tym – z części wynagrodzenia innego współmałżonka lub z innych tego typu dochodów.
Ponieważ zazwyczaj się określa, że do będącego dłużnikiem współmałżonka należy połowa wynagrodzenia pobieranego przez innego współmałżonka lub innych tego typu dochodów, właśnie z tej części jest realizowane egzekwowanie, a pozostałą połową tych dochodów inny współmałżonek może dysponować według własnego uznania.
Tygodnik Wileńszczyzny
