„Nepaisant taikytų atsargumo priemonių, t. y. rankų, maisto produktų dezinfekavimo, vienkartinių veido kaukių, apsauginių chalatų ir batų dėvėjimo, virusas sugebėjo prasmukti“, – su kartėliu aiškindama įstaigos vadovė pridūrė, kad pirmasis koronaviruso atvejis globos namuose buvo užregistruotas rugsėjo 28 d. „Sirgo tiek nepasiskiepiję, tiek ir visiškai pasiskiepytieji. Virusas smogė ne tik globotiniams, bet ir darbuotojams“, – tęsė pasakojimą direktorė . Pranešė, kad vien spalį įstaigoje mirė šeši asmenys – du nepasiskiepiję ir keturi pasiskiepiję.
Anot jos, liga neprognozuojama ir vieni ją perserga lengviau, o kiti – sunkiau. „86 metų Monikai Albertai Pukienei ir 96 metų Viktorijai Savickai turėjome kviesti greitąją pagalbą‘, – pasakojo globos namų vadovė.
Pareigą atliko
Ir faktiškai šioje vietoje prasideda kriminalinį atspalvį turinti istorija. Paberžės socialinės globos namai kartu su ligoniais siunčia į ligoninę asmens tapatybę patvirtinančio dokumento ir neįgalumo pažymėjimo kopijas, o taip pat – pacientų sveikatos istorijas. Greitosios pagalbos automobilis iš pradžių atvežė susirgusias senjores į Santaros klinikas, tačiau ten laisvų vietų joms neatsirado, tad abi buvo nukreiptos į Molėtų ligoninę. Š. m. spalio 13 dienos vakarą V. Savickos giminaičiai sulaukė tragiškos žinios, kad ji iškeliavo anapilin. Kitą dieną, kaip pasakoja T. Petrovska, giminaičiai atvyko pasiimti vėlionės kūno. „Ligoninės darbuotojai atidavė jį maiše, kategoriškai atsisakę jį atidaryti ir griežtai nurodė jo neatidarinėti ir per laidotuves, nes priešingu atveju būsime patraukti baudžiamojon atsakomybėn. Neturėjome pasirinkimo, pasitikėjome ligoninės darbuotojais ir padarėme taip, kaip mums buvo pasakyta“, – su kartėliu balse pasakojo ponia Teresa.
T. Petrovska informavo, kad kartu su broliu palaidojo tetą pagal Vilniaus krašto tradicijas – buvo laidotuvių giedoriai, bažnyčioje buvo aukojamos šv. Mišios už vėlionės sielą, kunigas palydėjo ją į paskutinę kelionę ir palaimino kapą. Laidotuvių dalyviai buvo pakviesti gedulingų pietų. „Žodžiiu, viskas buvo žmogiškai ir atlikę pareigą atsidusome“, – tęsė pašnekovė.
Svetimame kape
O po savaitės lyg perkūnas iš giedro dangaus juos pasiekė žinia, kad jų teta sveika, gyva ir geros nuotaikos grįžo į Paberžės socialinės globos namus. Nors ir nebuvo skiepyta, laimėjo kovą su koronavirusu, o jos paskiepyta ir 10 metų jaunesnė draugė tą kovą pralaimėjo.
„Mus ištiko šokas. Kaip įvyko tokia drastiška klaida? Kodėl nebuvo patikrinta mirusiosios tapatybė ir įvyko ši smerktina klaida? Kas už tai atsakys? Užduodavome sau klausimus ir nerasdavome į juos atsakymų“, – su ašaromis akyse pasakojo T. Petrovska. Pridūrė, kad šokiruotas buvo ir Pukienės sūnus sužinojęs, kad jo motina buvo palaidota svetimame kape ir po svetima pavarde. Kaip teigė, jis ne kartą skambino į Molėtų ligoninę teiraudamasis motinos sveikatos. Išvis tikindavo, kad viskas tvarkoj. Motinos sveikata gerėja ir jau net pradėjo vaikščioti. Jonas Pukas buvo nustebintas tos žinios, nes jo motina nevaikščiojo ir klausė, ar kalbama apie tą patį žmogų? „Taip“, – išgirdo atsakymą...
Kaip sakė, kaip ir Savickos giminaičiai, parašė pareiškimą policijai siekdami išaiškinti ir patraukti atsakomybėn kaltus dėl šios lemtingos klaidos.
Prieš Vėlines T. Pukienės giminaičiai ekshumavo jos palaikus ir praėjusią savaitę palaidojo Maišiagalos kapinėse, ten ji atgulė šalia savo vyro. Tvarkantys savo artimųjų kapus Paberžės kapinėse pasakojo, kad kurį laiką lankytojus šiurpino atkasto kapo ir šalia stovėjusio tuščio karsto vaizdas. Tačiau Paberžės seniūnijos seniūnė Agata Puncevičienė patikino, kad tai netruko ilgai. „Darbininkai kapą sutvarkė, o karstas buvo išneštas iš kapinių“, – informavo ji.
Tik giedorių nebuvo
O. V. Savickos giminaičių peripetijos nesibaigė ir po kelių savaičių likimas jiems pateikė dar vieną nemalonią staigmeną. Teta vis dėlto iškeliavo anapilin. Mirė šeštadienį, spalio 30 dieną, lygiai vidurdienį, kai Paberžės bažnyčioje buvo prasidėjusios šv. Mišios už anksti mirusį, parapijiečių mylimą kunigą Mareką Gladkį. Kaip pasakojo Paberžės socialinės globos namų darbuotojai, matyt jautė artėjančią mirtį, nes visą naktį niūniavo gedulingas giesmes, ko anksčiau niekada nedarydavo. Kaip papasakojo T. Petrovska, teta savo šeimos nesukūrė. Visą gyvenimą sunkiai dirbo, vėliau ūkininkavo savo ūkyje Jokūbonių kaime. Buvo geros sveikatos, beveik nesirgdavo ir tik į gyvenimo pabaigą nebegalėjo pasirūpinti savimi ir rado prieglobstį bei rūpestingą globą Paberžės socialinės globos namuose. „Likimas lėmė, kad per trumpą laiką antrą kartą turėjome pasirūpinti laidotuvėmis. Viską tvarkėme iš naujo: nupirkome karstą, užsakėme šv. Mišias ir t. t. Tik giedorių šį kartą nebuvo, nes atsisakė. Matyt, bijodami užsikrėsti koronavirusu“, – su neslepiamu nuovargiu kalbėjo susikrimtusi moteris.
* * *
Į klausimą, ar reikalaus neturtinės žalos atlyginimo iš kaltųjų dėl šios nekasdienės situacijos ir su ja susijusių peripetijų, moteris atsakė, kad „tegul bent jau atlygina nuostolius, kurių patyrėme dėl kažkieno nerūpestingumo ir smerktino aplaidumo“.
Apie neatsakingą kai kurių sveikatos įstaigos ir jų darbuotojų elgesį žiniasklaida ir žmonės informuodavo gan dažnai. Keista, kad žmonėms neleidžiama atpažinti mirusiuosius prieš palaidojimą, nes, kaip teigia Sveikatos apsaugos ministerijos atstovai, tokio nurodymo nėra. Mirusiųjų nuo koronaviruso negalima liesti, tačiau įsitikinti, kad tai yra tas pats asmuo, tiesiog privaloma. Nėra ir nebuvo nurodymo, kad tokie mirusieji turi būti laidojami maišuose. Kokiais įstatymais ir nurodymais vadovavosi Molėtų ligoninės darbuotojai turėtų išaiškinti tyrimas, kurį atlieka Utenos apylinkės prokuratūra.