Chodzi tu, przede wszystkim, o piperynę – alkaloid naturalnie występujący w owocach roślin z rodziny pieprzowatych. Piperyna jest silnym przeciwutleniaczem, który zwalcza substancje szkodliwe dla organizmu, a są to wolne rodniki. Ich nadmiar w organizmie może uszkadzać komórki, przyspieszając procesy starzenia i być przyczyną szeregu problemów zdrowotnych, w tym uciążliwych chorób układu krążenia, nowotworów, astmy oraz cukrzycy. Piperyna, od której zależy ostry smak pieprzu, ma również właściwości przeciwzapalne.
Do właściwości zdrowotnych czarnego pieprzu należy też to, że pomaga organizmowi lepiej przyswajać niektóre korzystne związki, np. resweratrol, substancję, która jest także silnym antyoksydantem. Według przeprowadzonych badań, resweratrol może chronić przed chorobami serca, raka, choroby Alzheimera i cukrzycy.
Pieprz czarny korzystnie przyczynia się również do wchłaniania kurkuminy – aktywnego składnika kurkumy, która wykazuje się właściwościami przeciwzapalnymi.
Czarny pieprz poprawia też wchłanianie beta-karotenu. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że czarny pieprz może zawierać również właściwości przeciwnowotworowe. W toku badań zauważono, że piperyna zmniejsza reprodukcję komórek raka piersi, prostaty i okrężnicy. Natomiast badania na zwierzętach wykazały to, że piperyna poprawia funkcjonowanie mózgu w przypadku chorób neurodegeneracyjnych.
Ponadto powszechnie wiadomo, że czarny pieprz wspiera trawienie, przyspiesza metabolizm, działa rozgrzewająco, przynosi też ulgę w bólu i zmniejsza apetyt.
Jednakże pomimo korzystnego wpływu na organizm nadmierne jego spożywanie może mieć też skutki uboczne. Dzieje się tak dlatego, że piperyna w czarnym pieprzu działa drażniąco, a więc wdychanie zapachu czarnego pieprzu może podrażniać zakończenia nerwowe błony śluzowej nosa i prowadzić do kichania.
Skutkami ubocznymi z nadmiernego stosowania pieprzu są również uczucie pieczenia w gardle oraz żołądku, ponieważ nadmiar tej przyprawy może powodować uszkodzenie błony śluzowej żołądka, a niektóre osoby mogą nawet rozwinąć alergię na czarny pieprz.
Poza czarnym pieprzem, który jest najbardziej znanym, istnieje jeszcze wiele innych odmian, m.in. jest to pieprz biały, pieprz zielony, pieprz czerwony, pieprz cytrynowy, pieprz cayenne itd. Wszystkie odmiany różnią się od siebie przede wszystkim walorami smakowymi.
W porównaniu np. z pieprzem białym pieprz czarny zawiera więcej piperyny i dlatego jest korzystniejszy dla zdrowia.
W porównaniu z niektórymi innymi odmianami czarny pieprz ma wyższą zawartość manganu, miedzi, witaminy K oraz wapnia. Natomiast pieprz cayenne jest bogatszy w witaminę A, witaminę E, witaminę B6, witaminę C, witaminę B2 i witaminę B3, ale pieprz czarny zawiera cztery razy więcej miedzi niż pieprz cayenne, a więc w ogólnym zestawieniu pod względem pożyteczności wypada znacznie lepiej.
