Powstańcy styczniowi aktywnie działali również na Ziemi Święciańskiej. W końcu stycznia 1863 roku w Święcianach został utworzony tajny komitet powstańczy, który ogłosił pobór ochotników do wojska powstańczego oraz zbiórkę pieniędzy. Prowadzono agitację wśród włościan, w kuźniach u miejscowej szlachty kuto piki i kosy. Miejscem szkolenia i zbiórki wybrano lasy pod Zułowem. Okoliczne lasy dawały schronienie dla powstańców. Nieraz dochodziło do starć z oddziałami wojska rosyjskimi. W tych potyczkach powstańcy jednak ponosili porażki.
Ostatnią bitwę na Ziemi Święciańskiej stoczono 21 maja 1863 r. w miejscowości Antoledzie (15 km na północny wschód od Nowych Święcian). Była to zwycięska bitwa powstańców. Trzykrotnie Rosjanie próbowali zdobyć obóz powstańców, lecz nieprzyjaciel przyparty do błota musiał ratować się ucieczką. W tej potyczce zginęło 13 powstańców, 5 zostało rannych, 8 trafiło do niewoli.
Poległych powstańców miejscowi mieszkańcy pochowali w miejscu, gdzie oni zginęli - nad rzeką Łukna w dwóch grobach (w odległości 100 m jeden od drugiego). W jednym grobie spoczywają dwaj powstańcy, w innym - 11. Prawdopodobnie w jednym grobie zostali pochowani dowódcy, a w innym – zwykli powstańcy. Miejsce pochówku poległych powstańców było uporządkowane przez 3 kompanię graniczną 20 batalionu KOP (Korpus Ochrony Pogranicza) w 1932 r. Zostały tu wówczas wzniesione pomniki.
W dniu 22 stycznia przedstawiciele Święciańskiego Oddziału Rejonowego ZPL uczcili pamięć powstańców styczniowych. Anna Lastowska - prezes Święciańskiego Oddziału Rejonowego ZPL, Edward Jedziński – prezes Święciańskiego Oddziału AWPL-ZChR, Alicja Pieślak – zastępca prezesa Święciańskiego Oddziału AWPL-ZChR, Wacław Wiłkojć – radny Samorządu Rejonu Święciańskiego wraz z innymi delegatami odwiedzili dwa groby powstańców styczniowych znajdujące się w miejscowości Antoledzie. Zostały złożone wieńce oraz zapalone znicze. Delegacja odmówiła również modlitwę „Anioł Pański” za dusze poległych tu powstańców – patriotów swojej ziemi.
Andrzej Aszkiełowicz
