5 lipca 2022 r.
Nauczyciele wraz z delegacją Instytutu Pamięci Narodowej: dyrektorem Biura Edukacji Narodowej Adamem Hlebowiczem, naczelnikiem Wydziału Projektów Edukacyjnych dr. Mateuszem Markiem oraz dr Barbarą Męczykowską z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Gdańsku w ramach konferencji XVI „Polonijne Spotkania z historią najnowszą” wyruszyli do stolicy Litwy. Po drodze odwiedzili Suchowolę, gdzie złożyli znicze pod pomnikiem ks. Jerzego Popiełuszki oraz w miejscu pamięci Obławy Augustowskiej w Gibach.
6 lipca 2022 r.
Na Litwie nauczycieli z całego świata i delegację IPN przywitała konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie Irmina Szmalec. Dzień 6 lipca jest obchodzony na Litwie jako święto narodowe przypominające o pierwszym i jedynym królu Litwy Mendogu. W ambasadzie RP dyrektor BEN Adam Hlebowicz zaprezentował pierwszy tom słownika „Zostali na wschodzie. Słownik Inteligencji polskiej w ZSRS 1945–1991” oraz wprowadził uczestników konferencji w tematykę Kresów Wschodnich.
Następnie zajęcia edukacyjne odbyły się w Muzeum Józefa Mackiewicza. Józef Mackiewicz w 1943 r. był przy pierwszej ekshumacji ciał zamordowanych przez NKWD polskich oficerów w Katyniu i pozostawił obszerną relację z tego wydarzenia. Jego brat Stanisław Cat Mackiewicz był w latach 1954–1956 r. premierem polskiego rządu na uchodźstwie.
Po południu nauczyciele wraz z pracownikami IPN udali się do Ponar – największego na Litwie miejsca pamięci o ofiarach zbrodni niemieckich podczas II wojny światowej.
7 lipca 2022 r.
Drugi dzień konferencji rozpoczął się od modlitwy do Najświętszej Marii Panny w Ostrej Bramie oraz spaceru w stronę wileńskiej katedry i placu katedralnego. Pomimo przerwy wakacyjnej na Uniwersytecie Wileńskim odczuwało się naukową atmosferę i dziedzictwo setek lat jednej z najstarszych uczelni w Europie założonej w 1579 r. przez Stefana Batorego. Pierwszym jej rektorem był Piotr Skarga, a studiowali na dawnym Uniwersytecie Stefana Batorego m.in: Joachim Lelewel, Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki.
Uczestnicy konferencji przeszli dawną dzielnicą żydowską w stronę pomnika Adama Mickiewicza, gdzie wysłuchali wykładu Józefa Szostakowskiego o polskiej poezji nad Wilią. Zdecydowanie był to dzień Adama Mickiewicza. W wielu miejscach Wilna można spotkać liczne ślady wielkiego poety, a jednym z nich jest muzeum przy ul. Bernardyńskiej. W tej niepozornej kamienicy poeta wynajmował dwa pokoje, w których dokończył pisać poemat „Grażyna”.
Po zwiedzeniu muzeum odbyły się warsztaty poetyckie i prezentacje recytatorskie miejscowych poetów. Wśród uczestników konferencji jest wielu polonistów, dlatego bez trudu mogli wysłuchać ciekawych interpretacji ulubionych wierszy Norwida, Krasińskiego czy samego Mickiewicza.
Po południu uczestnicy konferencji wysłuchali wykładów: dr Ireny Mikłaszewicz „Kościół katolicki na Wileńszczyźnie w okresie powojennym i jego wpływ na życie Polaków” oraz dziennikarki Ilony Lewandowskiej o projektach edukacyjno-historycznych w Wilnie w ostatnich latach.
8 lipca 2022 r.
Jednym z elementów programu konferencji było spotkanie z dyrektorem Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszańców Litwy prof. Arūnasem Bubnysem oraz odwiedzenie Muzeum Terroru w Tuskulanach, gdzie nauczyciele zapoznali się z ofertą edukacyjną.
Duże wrażenie na uczestnikach wywarł kościół Św. Piotra i Pawła, będący przykładem baroku wileńskiego oraz cmentarz na Antokolu, na którym spoczywa brat Stanisława Maczka – Jan. Dla niektórych wyzwaniem było zdobycie Góry Trzech Krzyży, ale nagroda w postaci panoramy miasta wynagrodziła wysiłek.
Jednym z ostatnich elementów dnia była wizyta w więzieniu na Łukiszkach i w Sejmie Republiki Litewskiej. Wieczorem zajęcia z grą „Miś Wojtek” poprowadziła dr Barbara Męczykowska.
9 lipca 2022 r.
W Krawczunach, małej wiosce położonej na zachód od Wilna, znajduje się mogiła żołnierzy Armii Krajowej, którzy zginęli w największej bitwie podczas operacji „Ostra Brama”. Po złożeniu zniczy przy pomniku w Krawczunach nauczyciele udali się do Suderwy, gdzie w polskiej szkole im. prof. Mariana Zdziechowskiego przywitała ich dyrektor Renata Starenkieni.
Kolejnym przystankiem na objazdowej trasie wokół Wilna była miejscowość Mejszagoła i Muzeum ks. Józefa Obrębskiego.
Po południu wykłady poprowadzili: dr Mateusz Marek – o założeniach i realizacji projektu „Szlaki Nadziei Odyseja Wolności” oraz Michał Nowak – „Działalność Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN na Litwie”.
10 lipca 2022 r.
Niedziela była dla uczestników czasem rozmów i odpoczynku. Dzień rozpoczął się Mszą św. w kościele św. Teresy, po czym nauczyciele udali się w objazd edukacyjny po starej stolicy Księstwa Litewskiego – Trokach.
Po tych kilku dniach udało się już nawiązać nowe znajomości i przyjaźnie, a w autokarze rozbrzmiały kresowe i legionowe piosenki w tym „Przybyli ułani pod okienko...”, która w wzruszający sposób przypomina także o Wilnie. Po południu uczestnicy konferencji wzięli udział w pokazie filmu TVP Wilno „Ponary. Odmiana przez przypadki” oraz dyskusji z udziałem wiceprezesa IPN dr. Mateusza Szpytmy.
Na podst. ipn.gov.pl
