W raporcie sporządzonym po przeprowadzonym badaniu NIK dostrzegła, że w gminach i powiatach objętych kontrolą zwiększyła się liczba linii komunikacyjnych, łączna ich długość, a także częstotliwość połączeń. Dzięki temu ograniczono wykluczenie komunikacyjne mieszkańców terenów wiejskich na obszarze kontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego.
Skuteczne wsparcie z FRPA w woj. pomorskim
W województwie pomorskim, od powołania w 2019 roku Funduszu rozwoju przewozów autobusowych, systematycznie rośnie liczba przywróconych linii autobusowych. Początkowo, w 2019 r. samorządy uruchomiły 76 nowych linii, w 2020 roku było to już 240 połączeń, a w 2021 r. – 389. W 2022 r. pasażerowie z województwa pomorskiego mogą korzystać z 490 nowych linii autobusowych. Sukcesywnie zwiększa się też poziom wykorzystania dostępnych dla Pomorza środków. W 2019 r. samorządy z województwa pomorskiego wykorzystały zaledwie 6,2 proc. dostępnych środków, a w 2021 r. dofinasowanie sięgnęło 88 proc. przyznanej kwoty. W 2022 r. konieczne już było zwiększenie środków na dofinansowanie uruchamianych w tym województwie linii, bo przyznany limit okazał się zbyt niski.
– Samorządy nauczyły się już korzystać z narzędzia wsparcia opracowanego przez Ministerstwo Infrastruktury. Początkowo, zwłaszcza w pierwszych dwóch latach funkcjonowania FRPA, władze lokalne wykorzystywały zaledwie kilkanaście procent dostępnych środków, a w 2022 r. trzeba już było przesunąć niezaangażowane środki do województw, w których przyznana kwota okazała się niewystarczająca. Taka sytuacja wystąpiła w czterech województwach: mazowieckim, podkarpackim, pomorskim i śląskim – powiedział minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Dodatkowe środki na uruchomienie linii autobusowych
W ramach naboru wniosków o objecie dopłatą nowych linii autobusowych w 2023 roku konieczne będzie przyznanie większego wsparcia dla organizatorów transportu w województwie łódzkim, małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, pomorskim i śląskim. Wojewodowie dokonali analizy zaangażowania środków FRPA w województwach, a Minister Infrastruktury na jej podstawie opublikował 15 grudnia 2022 r. informację o kwocie niezaangażowanych środków. W związku z tym wojewodowie mogą składać wnioski o przekazanie dodatkowych środków na uruchomienie linii, które pierwotnie nie mogły zostać objęte dopłatą z Funduszu, z uwagi na wyczerpanie się kwoty środków przyznanej dla poszczególnych województw na rok 2023. Termin na złożenie tych wniosków wynosi 10 dni roboczych. Przekazanie dodatkowych środków spowoduje, że wzrośnie liczba linii komunikacyjnych objętych dopłatą w przyszłym roku.
FRPA – skuteczne narzędzie wsparcia organizatorów publicznego transportu
Fundusz rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej jest pierwszym na tak dużą skalę narzędziem wsparcia finansowego jednostek samorządu terytorialnego będących organizatorami publicznego transportu zbiorowego. Funkcjonowanie Funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej.
– Począwszy od 2020 r. na wsparcie samorządów uruchamiających połączenia autobusowe gwarantujemy corocznie 800 mln zł. Dzięki temu powstają nowe linie komunikacyjne, a mieszkańcy przede wszystkim z mniejszych miejscowości mają możliwość dotarcia środkami transportu publicznego do pracy, szkół, placówek zdrowia i instytucji kultury. Zwiększenie siatki połączeń autobusowych stwarza także możliwość znalezienia pracy w miejscowościach, do których dojazd był dotychczas utrudniony lub niemożliwy. FRPA istotnie zmienił sytuację na rynku publicznego transportu zbiorowego poprzez wprowadzenie zachęt finansowych do organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej i tym samym przyczynił się do wzmocnienia roli tego rodzaju przewozów – powiedział wiceminister infrastruktury Rafał Weber.
MI z roku na rok obserwuje coraz większe zainteresowanie samorządów uruchamianiem połączeń z dofinansowaniem z FRPA. W 2019 r. dofinansowanych zostało 1228 linii komunikacyjnych kwotą 10 mln zł. W 2020 r. przewozy wykonywane były na 2834 liniach komunikacyjnych, które zostały dofinansowane kwotą 139 mln zł. W 2021 r. dopłatą z Funduszu objęto w skali kraju 4371 linii komunikacyjnych, a kwota dopłaty przekazana organizatorom wynosiła 358 mln zł. W ramach przeprowadzonych naborów wniosków na 2022 r., dopłatą objęto 5705 linii komunikacyjnych, a wnioskowana przez organizatorów kwota dopłaty z Funduszu to ponad 631 mln zł.
FRPA lepiej dopasowany do potrzeb samorządów
W odpowiedzi na postulaty samorządów oraz zmiany na rynku publicznego transportu zbiorowego MI rozpoczęło prace nad zmianami w zasadach funkcjonowania FRPA. Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw zakłada wprowadzenie możliwości zawierania przez wojewodę z organizatorem zarówno rocznych, jak i wieloletnich umów o dopłatę. Umowa ta będzie zawierana na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Stawka dopłaty do jednego wozokilometra przewozu o charakterze użyteczności publicznej zostanie utrzymana na obecnym poziomie, w kwocie nie wyższej niż 3 zł. Projekt zakłada także utworzenie 5 proc. rezerwy w ramach środków przewidzianych na dany rok budżetowy, która pozostanie w dyspozycji Ministra Infrastruktury jako dysponenta Funduszu.
Inf. MI
