Podczas konferencji minister Mariusz Kamiński przypomniał, że nowe procedury powstały w oparciu o doświadczenia kryzysowe związane z pandemią, przybyciem uchodźców z Ukrainy czy zagrożeniami związanymi z sytuacjami atmosferycznymi, takimi jak pożary, huragany i powodzie. Poinformował również, że projekt ustawy był dyskutowany na posiedzeniach Komitetu Rady Ministrów do spraw Bezpieczeństwa Narodowego i spraw Obronnych.

Szef MSWiA zaznaczył, że zaprezentowana ustawa jest ważnym uzupełnieniem przyjętej ustawy o obronie Ojczyzny.

- Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej koncentruje się na sprawach związanych z zarządzaniem kryzysowym, z sytuacją ludności cywilnej w przypadkach ekstremalnych – powiedział minister.

Wicepremier Jarosław Kaczyński odniósł się do prac nad projektem ustawy.

- Podczas przygotowania tej ustawy braliśmy pod uwagę niebezpieczeństwa charakterystyczne dla obecnego, trudnego czasu, czyli tego, co dzieje się na Ukrainie i co działo się już wcześniej na polskiej granicy z Białorusią – wyjaśnił.

Przewodniczący Komitetu Rady Ministrów do spraw Bezpieczeństwa Narodowego i spraw Obronnych przypomniał, że prawo powinno być stosowane w taki sposób, żeby niebezpieczeństwa mogły być jak najszybciej identyfikowane i aby można było im odpowiednio przeciwdziałać.

Struktura i finansowanie nowego systemu

Szef MSWiA mówił o zmianach dotyczących funkcjonowania Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (RZZK).

- Chcemy, by Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego był zespołem decyzyjnym w sytuacjach najpoważniejszych, aby w jednym miejscu skoncentrować centrum decyzyjne i wykonawcze – zapowiedział.

Według projektowanych przepisów na czele RZZK będzie stał premier, a jego zastępcą zostanie minister spraw wewnętrznych. Jeśli sytuacje kryzysowe będą obejmowały mniejszy obszar, to działania podejmą odpowiednio minister spraw wewnętrznych i wojewodowie.

Minister Mariusz Kamiński poinformował o powstaniu Funduszu Ochrony Ludności, z którego będą finansowane zadania z zakresu ochrony ludności.

- Środki te ustawa określa jako 0,1 PKB naszego państwa, co w obecnych realiach oznacza około 3 mld zł. Będzie to fundusz niewygasający, środki niewykorzystane w danym roku przejdą na kolejny rok. To bardzo poważne instrumenty do efektywnego działania – powiedział.

Środki z Funduszu będą podzielone, w połowie przekazane będą do dyspozycji szefa MSWiA, a w połowie – do wojewodów. Będą mogły być przeznaczone m.in. na działania związane z niesieniem natychmiastowej pomocy (wsparcie dla ofiar klęsk żywiołowych) oraz inwestycje związane z infrastrukturą bezpieczeństwa.

W ramach Funduszu Ochrony Ludności pieniądze trafią również do systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. W oparciu o zasoby OSP powstanie korpus ratowników medycznych (około 10 tys. ratowników), którzy będą nieść pomoc w społecznościach lokalnych. W ciągu kilku lat pozyskanych zostanie ponad 2,8 tys. karetek, które trafią do polskich gmin.

Minister Mariusz Kamiński zapowiedział ponadto, że zwiększone zostaną zapomogi wypłacane poszkodowanym w wyniku klęsk żywiołowych. Kwota ta wzrośnie z 6 tys. zł do 10 tys. zł.

- Podnosimy także wsparcie na odbudowę domów, odbudowę nieruchomości, z 200 tys. zł, jak ma to obecnie miejsce, do 300 tys. zł. Pieniądze te będą w gestii wojewody – podkreślił szef MSWiA.

Ustawa przewiduje także wprowadzenie obowiązkowych, powadzonych przez ratowników, kursów pierwszej pomocy dla młodzieży szkół średnich oraz modernizację Systemu Powiadamiania Ratunkowego (numer 112).

Rozwiązania oparte na doświadczeniach

Wiceminister Maciej Wąsik podkreślił, że przygotowane rozwiązania są oparte na doświadczeniu osób, które na co dzień zmagają się z sytuacjami kryzysowymi. Chodzi o doświadczenia wojewodów, PSP, OSP i samorządowców.

- Przy pomocy tej ustawy chcemy uprościć procedury biurokratyczne. Likwidujemy obowiązek planów zarządzania kryzysowego od poziomu krajowego do poziomu gminy. W zamian proponujemy stworzenie systemu informatycznego, który będzie inwentaryzował wszystkie zasoby ochrony ludności. Pozwoli to na ocenę stanu przygotowania danego regionu do sytuacji kryzysowej – zapowiedział wiceminister.

Sekretarz stanu w MSWiA przekazał też, że projekt ustawy o ochronie ludności definiuje stany gotowości państwa. Przewidziano trzy stany: stan pogotowia, stan zagrożenia oraz stan klęski żywiołowej.

Wiceminister Maciej Wąsik mówił również o pozostałych zmianach, które zawiera zaprezentowany dzisiaj projekt ustawy. To m.in. przekształcenie systemu ochrony ludności w czasie wojny (czas „W”) w system ochrony cywilnej oraz powstanie Krajowego Systemu Ratowniczego, który zastąpi aktualnie funkcjonujący Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG).

Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej został zgłoszony do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.