– Jest to ostatni krok w kierunku emancypacji z postsowieckiej sfery zależności – w tym przypadku w sektorze energetycznym. Kończy członkostwo państw bałtyckich w systemie BRELL, który do tej pory dzieliły jedynie z Rosją i Białorusią – powiedział.

Jak dodał, jest to także szczególnie ważne wydarzenie dla Polski. – Polska jest pomostem między krajami bałtyckimi a resztą Europy. Synchronizacja znacząco wzmacnia nasze bezpieczeństwo i suwerenność – podkreślił.

Andrzej Duda przypomniał, że gdy Polska i kraje naszego regionu apelowały o zaprzestanie współpracy energetycznej z Rosją, „część państw członkowskich Unii Europejskiej stawiała na ożywienie tych relacji”, czego efektem był m.in. Nord Stream 2.

– Luty 2022 wytyczył kompletną zmianę dla całej UE. W tym kontekście, pod względem bezpieczeństwa energetycznego i odporności gospodarczej, synchronizacja sieci energetycznych państw bałtyckich z resztą Unii Europejskiej ma kluczowe znaczenie – stwierdził.

Prezydent zwrócił też uwagę na konieczność wspólnego wypracowania skutecznych środków ochrony wspólnej infrastruktury krytycznej.

Kraje naszego regionu – regionu Trójmorza – oczekują jeszcze bardziej znaczącego zaangażowania ze strony Komisji Europejskiej. Musimy również rozwijać strategiczne stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Wreszcie, musimy wspierać Ukrainę i wzmocnić naszą politykę sankcji wobec Rosji – akcentował.

Prezydent Litwy Gitanas Nausėda ocenił dzisiejsze wydarzenie jako „historyczną chwilę”. – Od teraz osiągnęliśmy pełną niezależność energetyczną, a wizja presji politycznej i szantażu wreszcie jest za nami – mówił, dziękując Prezydentom Polski, Łotwy i Estonii za przykład „znakomitej współpracy regionalnej”.

Szefowa KE Ursula von der Leyen podkreślała, że nadeszła pora „abyśmy wzięli we własne ręce obronę naszego bezpieczeństwa”. – Dajecie przykład – Estonia, Łotwa, Litwa i Polska są krajami NATO, które w odniesieniu do PKB wydają najwięcej na obronność – mówiła.

Prezydent Łotwy Edgars Rinkēvičs przyznał, że poza zwiększaniem niezależności energetycznej, cała Unia Europejska powinna przewodzić przykładem w kwestii zwiększania wysiłków na obronę i bezpieczeństwo. A Prezydent Estonii Alar Karis postulował rozważenie pełnego embarga handlowego wobec Rosji.

Na spotkaniu z dziennikarzami przed wylotem do Wilna Prezydent Duda przekazał, że w państwach Regionu Trójmorza, jeszcze zanim rozpoczęła się rosyjska agresja na Ukrainę, liderzy mówili o konieczności stworzenia niezależności energetycznej. Wskazał, że zaczęto od niezależności gazowej: LNG w Świnoujściu, terminal w Kłajpedzie, Baltic Pipe, a także litewsko–polski interkonektor – wymieniał.

– Dzięki tym wszystkim inwestycjom w momencie, gdy dostawy rosyjskiego gazu do Polski zostały gwałtownie przerwane, my byliśmy w stanie zaspokoić wszystkie nasze potrzeby, nie tylko te gospodarstw domowych, ale i te największe, czyli przemysłowe – podkreślił Prezydent.

Andrzej Duda zaznaczył, że dzisiejsza uroczystość ma dla niego również wymiar osobisty.

– Dla mnie osobiście to także bardzo ważny moment, bo cały proces związany z synchronizacją energetyczną, budowaniem mostu polsko–litewskiego w zakresie połączenia energii elektrycznej, rozpoczął się jeszcze w czasie prezydentury Lecha Kaczyńskiego. Realizowali go wówczas z prezydentem Valdasem Adamkusem. Miałem możliwość uczestniczyć w uroczystości podpisania dokumentów w Belwederze – mówił, wskazując, że uroczystość w Wilnie domknie tę pierwszą, najważniejszą część formalnego połączenia Litwy, a w dalszym zakresie także Łotwy i Estonii z państwami UE.

Główną ceremonię w Wilnie z udziałem Prezydentów Polski, Litwy, Łotwy i Estonii oraz Przewodniczącej KE zaplanowano na 18.30 EET.

Wcześniej Prezydent Andrzej Duda odwiedzi Cmentarz na Rossie, gdzie złoży wieńce na płycie Mauzoleum Matki i Serca Syna oraz w Kaplicy Powstańców Styczniowych. Jak przypomniał Prezydent przed wylotem, kilkanaście dni temu minęła 162. rocznica tego zrywu. – Z dzisiejszego punktu widzenia, kiedy rosyjski imperializm odżył i znowu zagraża Europie tamta walka powstańców styczniowych o wolną, suwerenną Polskę, ma nie tylko symboliczne, ale realne historyczne znaczenie. I cieszę się, że jako Polacy i Litwini wspólnie po raz kolejny obchodzimy tę rocznicę, bo to nasza niezwykle ważna wspólna historia dróg do niepodległości – podkreślił.

Podczas wizyty Prezydentowi towarzyszą Ministrowie: Wojciech Kolarski, Szef Biura Polityki Międzynarodowej, Zastępca Szefa BBN Mieszko Pawlak, a także Rzecznik Prasowy Diana Głownia.

www.prezydent.pl