Wyprawę rozpoczniemy od ojcowizny rodu Radziwiłłów – Dubinek (lit. Dubingiai). To miasteczko w rejonie malackim znajdujące się w odległości 50 kilometrów od Wilna. W XVI-XVII w. ta miejscowość była jedną z głównych siedzib kalwińskiej linii rodu oraz jednym z najważniejszych centrów reformacji na Litwie.

Na wzgórzu zamkowym nad jeziorem Oświe zachowały się ruiny zamku Radziwiłłów i fundamenty kościoła ewangelickiego, gdzie chowano przedstawicieli rodu.

W 2004 roku podczas prac archeologicznych znaleziono tu szczątki Radziwiłłów – Mikołaja Radziwiłła Czarnego i Mikołaja Radziwiłła Rudego (bracia stryjeczni) oraz sześciu ich krewnych. To właśnie Mikołaj Radziwiłł Rudy (1512 – 1584) – kanclerz wielki litewski, wojewoda trocki – był założycielem tej linii rodu. Był też m.in. inicjatorem małżeństwa swojej siostry Barbary Radziwiłłówny z królem Zygmuntem Augustem.

Odnazlezione szczątki Radziwiłłów w 2009 roku zostały uroczyście pochowane w miejscu dawnego kościoła kalwińskiego na górze zamkowej w Dubinkach.

Podążając śladami Radziwiłłów udamy się do znajdującego się na północy kraju miasta Birże, które wraz z Kiejdanami były głównymi posiadłościami Radziwiłłów na Litwie. Birże były jedynym prywatnym miastem w Wielkim Księstwie Litewskim. Radziwiłłowie mieli tutaj potężny zamek obronny, zbudowany w 1589 roku, wielokrotnie niszczony. W 1978-1988 roku został odbudowany pałac zamkowy, działa w nim Muzeum Ziemi Birżańskiej.

Pałac znajduje się nad jeziorem Szyrwena, które powstało podczas budowy zamku po spiętrzeniu wód dwóch płynących przez miasto rzek. Po przeciwnej stronie jeziora stoi dworek Tyszkiewiczów, dokąd prowadzi najdłuższy na Litwie most dla pieszych (525 metrów długości).

Z północy kraju podążymy nad Niewiażę – do znajdujących się w centrum kraju Kiejdan. Pod władaniem Radziwiłłów to miasto znajdowało się w XVI i XVII w. W okresie reformacji do XX w. było ośrodkiem kalwinizmu.

W renesansowym zborze kalwińskim (ufundowanego przez hetmana Krzysztofa Pioruna Radziwiłła) znajduje się podziemna krypta z grobami rodu Radziwiłłów. W sarkofagach leżą tu: wspomniany Krzysztof Piorun Radziwiłł, Janusz Radziwiłł, a także zmarłe w dzieciństwie bracia i siostra Janusza: Stefan, Jerzy, Elżbieta i Mikołaj.

Na Wielkim Rynku w Kiejdanach stoi odsłonięty w 2006 roku pomnik Janusza Radziwiłła (w 1655 roku podpisał kontrowersyjną ugodę ze Szwedami).

Dobra Radziwiłłów znajdowały się także w Towianach, Taurogach, gdzie była rezydencja przedstawicieli tego rodu (wspomniana w „Potopie" Henryka Sienkiewicza), a także w Upicie oraz Radziwiliszkach, założonych przez Krzysztofa Radziwiłła.

Według historyków, Radziwiłłowie, mimo że nie zasiadali na tronie, byli faktycznymi władcami Litwy. Zajmowali najwyższe urzędy w Wielkim Księstwie Litewskim.

Iwona Klimaszewska

• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
•