Statystyki pokazują, że wydatki na żywność mieszkańców Litwy stanowią 19 proc. wydatków konsumpcyjnych. Dla porównania na Łotwie wskaźnik ten wynosi 23,4 proc., w Estonii 20,3 proc., w Polsce 16,7 proc., a średnio w UE – 16,4 proc.

Według Evaldasa Pranckevičiusa, kierownika Wydziału Analiz Ekonomicznych Departamentu Planowania Strategicznego Ministerstwa Rolnictwa, największą część wydatków w naszym kraju przypada na mięso (4,1 proc.), mleko, sery i jajka (3,6 proc.) oraz chleb i produkty zbożowe (2,9 proc.). Podobnie jest w krajach sąsiednich i w UE.

„W ostatnich latach ceny żywności na Litwie rosły szybciej niż średnio w UE. Wzrost ten może być wynikiem nie wyjątkowych czynników na rynku krajowym, ale po prostu dlatego, że ceny są stosunkowo niskie. O podwyżce cen na Litwie decydują również czynniki globalne” – twierdzi Pranckevičius.

Zdrożały i chleb, i masło

Centrum Informacji Rolnej i Przedsiębiorczości Wiejskiej przeanalizowało tendencje zmian cen detalicznych w ostatnim kwartale ubiegłego roku – porównało IV kwartał z III kwartałem 2021 roku. Badania pokazują, że we wskazanym okresie w sklepach zdrożały prawie wszystkie produkty spożywcze.

W omawianym okresie wzrosła średnia cena detaliczna nie tylko czarnego chleba (7,8 proc.), ale także biało pieczywa  (8,5 proc.).

Biorąc pod uwagę, że ceny skupu zbóż w ostatnim kwartale 2021 r. wzrosły zarówno na Litwie, jak i w innych krajach świata, zdrożały również surowce, transport i źródła energetyczne, logistyka i siła robocza, więc w najbliższym czasie można spodziewać się dalszego wzrostu cen pieczywa.

Średnia cena detaliczna masła (82 proc. tłuszczu) wzrosła o 1,5 proc., a sera typu tylżyckiego o 2,5 proc.

Resort rolnictwa prognozuje, że ze względu na wysokie ceny skupu mleka, wzrostu cen surowca, transportu i energii oraz wysoki popyt na produkty mleczne, w I kwartale 2022 r. średnia cena detaliczna produktów mlecznych pozostanie wysoka i może jeszcze nieznacznie wzrosnąć.

Wieprzowina na razie nie zdrożała 

Podczas gdy ceny wielu produktów nieprzyjemnie zaskakują kupujących, to nie zdrożała jeszcze wieprzowina. Jak wskazuje Ministerstwo Rolnictwa, średnie ceny detaliczne wszystkich analizowanych produktów wieprzowych spadły w ostatnim kwartale.

Według Pranckevičiusa, spadek cen wieprzowiny wynikał głównie ze spadku cen skupu trzody chlewnej, do czego przyczyniła się nadwyżka wieprzowiny na rynku UE w związku z zamknięciem eksportu wieprzowiny do Chin.

Komisja Europejska prognozuje, że w tym roku powinien wyhamować wzrost produkcji wieprzowiny w krajach UE, a spożycie tego mięsa zmniejszy się o 0,5 proc.

„Wszystko to wpłynie na zmiany cen wieprzowiny. Mamy nadzieję, że wiosną średnie ceny detaliczne zarówno skupu tusz wieprzowych, jak i produktów wieprzowych ustabilizują się” – mówi kierownik wydziału.

Statystyki pokazują stabilizację w sektorze wołowiny, a ceny skupu bydła w ubiegłym roku rosły powoli. Oczekuje się, że średnie ceny detaliczne produktów wołowych pozostaną stabilne w najbliższym czasie, ale mogą nieznacznie wzrosnąć.

Pesymistyczne prognozy

Według danych Centrum Informacji Rolnej i Przedsiębiorczości Wiejskiej, w IV kwartale 2021 r. w porównaniu do III kwartału ceny jaj zmieniły się nieznacznie. Chociaż cena schłodzonych kurczaków brojlerów na Litwie spadła w analizowanym okresie o 6,7 proc., ale była wyższa o 9,2 proc. w porównaniu z IV kwartałem 2020 r.

Nie ma dobrych wieści dla konsumentów – ze względu na wzrost cen mięsa drobiowego i kosztów transportu, a także wzrost cen na rynkach eksportowych, średnia cena detaliczna brojlerów schłodzonych na wiosnę na rynku litewskim powinna wzrosnąć.

Analitycy „Rabobank” przewidują, że braki kadrowe w zakładach produkcji i przetwórstwa drobiu, rosnący eksport i rosnące ceny energii doprowadzą do wzrostu cen drobiu na rynkach UE i światowych.

W ostatnim kwartale 2021 r. średnie ceny detaliczne ziemniaków i warzyw gruntowych obniżyły się ze względu na sezonowość: ziemniaków – o 26,3 proc., buraków – 32,8 proc., marchwi – 27,9 proc., kapusty – 21,4 proc., cebuli – 11 proc. Natomiast średnie ceny detaliczne ogórków i pomidorów były odpowiednio wyższe o 67,9 proc. i 15,3 proc.

Z uwagi na mniejszy urodzaj ziemniaków i warzyw, rosnące ceny energii, podwyżki płac, średnia cena detaliczna ziemniaków i warzyw w I kwartale 2022 r. nie powinna spadać.

W ubiegłym roku cena skupu jabłek na Litwie była o 22,2 proc. wyższa niż rok wcześniej. Ze względu na niskie zbiory jabłek, spowodowane niekorzystnymi warunkami naturalnymi, podaż lokalnych jabłek do sieci detalicznej powinna wystarczyć tylko do początku marca. Choć zapasy litewskich jabłek już się wyczerpują, to przy wystarczającej podaży z Polski ceny jabłek w sklepach powinny pozostać zbliżone.

Na podst. zum.lrv.lt