Na jesieni w rodzinach os giną wszystkie osobniki oprócz zapłodnionych samic, które wiosną zostają królowymi i dają początek nowym gniazdom. Po przebudzenia się ze snu zimowego mniej więcej po dwóch tygodniach żerowania osa warstwa po warstwie zaczyna budowę gniazda rozpoczynając od nóżki, następnie buduje delikatną osłonkę, kolejnym krokiem budowy błonówki są pierwsze komory lęgowe w kształcie sześciokątnych komór.

W sześciokątnych komorach czerwie os zwisają głową w dół, a samica karmi je do czasu aż larwy wyrosną na dorosłe samice. Dorosłe samice przejmują i prowadzą dalsze prace nad gniazdem. Natomiast królowa pozostaje w gnieździe i zajmuje się tylko rozrodem. Wokół królowej jest zawsze wolne miejsce mimo istniejącego tłoku, ponieważ córki nie zbliżają się do królowej zbyt blisko.

Swoje gniazdo osy zwykle budują w zacisznych miejscach. Mogą to być zakamarki, norki gryzoni albo kretów, w dziuplach, na poddaszach, na otwartej przestrzeni i nad wodą.

Zwykłe gniazdo os ma średnicę około 30 cm, ale zdarzają się też przypadki gniazd olbrzymów o średnicy nawet 100 centymetrów.

Zwyczajnie osie gniazdo w środku składa się z poziomych plastrów, złożonych z sześciokątnych komór lęgowych. W przypadku, gdy plaster się powiększa i nie mieści się w osłonce, to robotnice usuwają ją i budują nową.

Pod spodem również powstają kolejne plastry, połączone ze sobą filarami. Gniazdo szybko rozrasta się liczbą plastrów oraz wielkością tych plastrów, liczbą komór. Królowa składa jaja najpierw w nowo zbudowanych komorach na skraju plastra, a później w dalszej kolejności jaja składane są w komorach wcześniej wykorzystanych i opróżnionych przez robotnice.

W końcu lata osie gniazdo może pomieścić już kilka tysięcy os. Natomiast w przypadku szerszeni liczba owadów w jednym gnieździe nie przekracza 1000 osobników.

Dopiero jesienią w rodzinach os pojawiają się samce, które się rozwijają z nie zapłodnionych jaj, a ich rolą jest zapłodnienie przyszłych królowych. Tuż po spełnieniu tej funkcji samce giną.

Istnieje wiele sposobów na to, aby zlikwidować gniazdo os, które znajduje się na posesji i zagraża szczególnie uczulonym na jad tych błonówek. Jednakże usuwanie gniazda os lub szerszeni to niebezpieczne zajęcie, dlatego należy przed tą czynnością zaopatrzyć się w specjalny strój ochronny.

W specjalistycznych sklepach są do nabycia środki owadobójcze przeznaczone dla osowatych, w tym specjalne gaśnice na osy. Należy je stosować wczesnym, chłodnym rankiem albo w nocy.

Gniazda os można także zadymiać świecami dymnymi czy opylać wraz z najbliższym otoczeniem pylistymi preparatami owadobójczymi.

Poza osami u wielu budzą przerażenie również szerszenie, jednakże naukowcy twierdzą, że ich jad nie jest bardziej toksyczny od jadu osy lub pszczoły. Szerszenie są nawet mniej agresywne niż osy. M.in. szerszenie nie lecą do pokarmów ludzi, a ukąszenia zdarzają się najczęściej przypadkowo poprzez celowe niepokojenie tych owadów przez ludzi. Poleca się być ostrożnym w pobliżu gniazda szerszeni, ponieważ zbliżanie się do gniazda na odległość mniejszą niż 3-5 m nie jest bezpieczne. Szczególnie to dotyczy osób uczulonych na jad osowatych, do których należą szerszenie. Uczulona osoba może umrzeć od użądlenia jednej osy, szerszenia czy pszczoły. Jednakże, jeżeli organizm nie jest uczulony na jad osowatych, to zdrowy organizm obroni się przed jadem nawet wielu ukąszeń szerszeni lub os.

Osy i szerszenie mogą być uciążliwe, przenoszą choroby, niszczą drewno, obgryzają młodą korę gałązek i atakują pszczoły. Ale są to istoty żywe i są częścią środowiska naturalnego, więc im również należy się szacunek, dlatego nie należy ich niszczyć. 

Na przykład, uciążliwe osy są też bardzo pożyteczne. M.in. zabijają szkodniki roślin – uciążliwe muchówki, usuwają ze środowiska padlinę – znoszą ją do gniazd w postaci skrawków mięsa, zapylają kwiaty różnych roślin, w tym ogrodowych.