Jerzyk zaliczany jest do najlepszych lotników wśród krajowych ptaków. Swoim lotem i sylwetką bardzo przypomina jaskółki, jednak odróżnia go od nich wielkość i kolorystyka ubarwienia. Jerzyk jest zdecydowanie większy i, w przeciwieństwie do jaskółek, jednolicie czarno ubarwiony (dotyczy to zarówno samca jak i samicy). Jedynie na jego podgardlu znajduje się jasna plama, zwykle niewidoczna u latających ptaków. Ptaki młode, w odróżnieniu od rodziców, mają jasne czoło i zakończenia piór. Długie, sierpowate, ostro zakończone skrzydła, o rozpiętości 42-48 cm, i krótki, rozwidlony ogon, sprawiają, iż jerzyk stał się królem przestworzy, latającym szybko i zwinnie (w locie nurkowym osiąga prędkość do 200 km/h).

Prowadzi prawie wyłącznie napowietrzny tryb życia, często przebywając na znacznych wysokościach. W locie zdobywa pokarm, pije wodę, odpoczywa, śpi, zbiera materiał na gniazdo. Jego nogi są małe i zupełnie nie przystosowane do chodzenia, dlatego też nigdy nie siada na ziemi. Są za to bardzo dobrze przystosowane do czepiania się pionowych powierzchni. W ciągu doby jerzyk zjada do 5 tys. owadów, zaś pisklętom rodzice przynoszą nawet do 20 tys. owadów dziennie.

Ulubionym miejscem gnieżdżenia się jerzyków są stropodachy budynków, do których ptaki dostają się dzięki otworom o średnicy 4-8 cm znajdujących się w ścianach. Jerzyki chętnie zajmują wszelkie nisze pod dachówkami, za rynnami czy pod blachą a także szczeliny powstałe między płytami w budynkach zbudowanych z wielkiej płyty.

Właśnie te ulubione przez jerzyka zakamarki budynków są podczas renowacji zabudowywane, uszczelniane czyli po prostu – likwidowane. Nieraz podczas prowadzonych prac dochodzi do niszczenia już złożonych jaj, czy zamurowywania dorosłych ptaków.

Litewskie Towarzystwo Ornitologiczne ogłosiło jerzyka ptakiem roku, by w ten sposób zwrócić uwagę mieszkańców i instytucji na grożące ptakom niebezpieczeństwo.

Odpowiedzialne za renowację bloków Ministerstwo Środowiska Litwy twierdzi, że nie ma środków na organizację nowych miejsc gniazdowania dla tych pożytecznych ptaków- informuje portal "Lietuvos žinios" - toteż mieszkańcy, sami powinni zatroszczyć się o domki dla jerzyka.

Wiele zależy też od mieszkańców bloków. Są przypadki, jak jedem w Kownie, gdy zatroskani o los ptaków ludzie sami pytali o sposoby zachowania miejsc gniazdowania jerzyków i jaskółek. Podczas renowacji pod dachem bloku zamontowano wtedy ceramiczne rury z niszami, w których dalej gniazdują te przyjazne człowiekowi ptaki.

Jak zaznacza ornitolog Marius Karlonas, należy brać przykład z Polski i Niemiec, gdzie od dawna wiesza się pod dachami domki dla jerzyków. Jerzyk może się zagnieździć w zwykłej drewnianej lub ceramicznej szpakówce, jednak najlepiej jest zawiesić pod dachem podłużną skrzynie z 5-7 otworami.

Na podst. lzinios.lt, bocian.org.pl