W tym roku pierwsze kleszcze znaleziono 1 marca, rok temu później – w drugiej połowie marca. Już w styczniu zanotowano w tym roku pierwsze przypadki zarówno boreliozy, jak i kleszczowego zapalenia mózgu.
Według danych NVSC, w 2023 roku na Litwie zarejestrowano 2880 przypadków boreliozy (w 2022 roku – 2380 przypadków), zachorowalność wzrosła z 84 do 100,3 przypadki na 100 tys. mieszkańców. W ubiegłym roku liczba przypadków odkleszczowego zapalenia mózgu była również wyższa niż w 2022 roku – odpowiednio 597 i 377 i przypadków (zapadalność wzrosła z 13,3 do 20,8 przypadków na 100 tys. mieszkańców).
Specjaliści NVSC przypominają, że kleszcze uwielbiają wilgoć i półmrok, dlatego najliczniej występują w lasach liściastych. Najczęściej kleszczy można spotkać na obszarach, gdzie występuje wiele dzikich zwierząt i ptaków – ich stałych żywicieli. Można je spotkać na obrzeżach leśnych dróg, w gęstych zaroślach, nad rzekami, na terenach podmokłych. Te kąsające pajęczaki występują też na zrębach, gdzie znajduje się wiele starych pni i gałęzi. Można je spotkać także w parkach miejskich, na skwerach i terenach zielonych wokół bloków mieszkalnych.
Jak chronić się przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze?
Najskuteczniejszy sposób ochrony przed kleszczowym zapaleniem mózgu to szczepionka. Doświadczenia austriackie są tego doskonałym przykładem. W 1982 roku w Austrii, gdzie wskaźnik zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu osiągnęł 8,75 przypadków na 100 tys. mieszkańców, rozpoczęto powszechne szczepienia ludności przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Obecnie, gdy 80-90 proc. mieszkańców kraju zostało zaszczepionych przeciwko tej chorobie, liczba przypadków kleszczowego zapalenia mózgu spadła ponad 12-krotnie.
Nie ma szczepionki przeciwko boreliozie, ale środki ochrony osobistej i środki mające na celu zmniejszenie liczby kleszczy pomagają chronić się przed kleszczami.
Środki ochrony osobistej
Wybierając się do lasu, należy mieć na sobie jasne ubrania: odzież wierzchnia powinna mieć długi rękaw i mankiety dobrze przylegające do nadgarstka; dół nogawek powinien również dobrze przylegać do ciała. Zaleca się zawiązać chustę na głowie lub założyć dobrze przylegającą czapkę lub kaptur.
Przebywając na łonie natury, warto często się sprawdzać, a jeśli zauważymy kleszcza pełzającego po ubraniu, należy go zabić, aby nie znalazł kolejnej ofiary.
Zaleca się stosowanie repelentów – materiałów odstraszających kleszcze (stosować zgodnie z instrukcją użycia podaną przez producenta).
Aby uchronić się przed kleszczowym zapaleniem mózgu, należy stosować wyłącznie pasteryzowane lub gotowane mleko krowie lub kozie i jego przetwory.
Co zrobić, gdy ugryzie kleszcz?
Gdy dojdzie do ukąszenia kleszcza, należy go jak najszybciej wyciągnąć, nie naciskać na korpus kleszcza, chwycić kleszcza jak najbliżej skóry i gwałtownym ruchem pociągnąć go do góry. Nie smaruj kleszcza olejem ani innymi płynami. Po usunięciu kleszcza ranę należy spryskać płynem dezynfekującym. Po ukąszeniu kleszcza należy obserować stan zdrowia i miejsce ukąszenia przez około miesiąc. Jeżeli w miejscu ukąszenia kleszcza pojawi się zaczerwienienie, które się rozszerzy lub jeśli poczujesz się gorzej, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
