Celem przebudowy Ogrodu Luterańskiego było stworzenie miejsca do spokojnego odpoczynku w cieniu starych drzew oraz nadanie temu terenowi roli miejsca pamięci poprzez informację o znajdującym się tu niegdyś cmentarzu.
Podczas realizacji projektu przeprowadzono badania geofizyczne i archeologiczne, a niektóre szczątki ponownie pochowano. Ponadto na teren zwrócono 12 nagrobków z cmentarzów na Rossie i w Sałtoniszkach. Lokalizację pięciu pomników ustalono na podstawie planu cmentarza z 1938 roku i powróciły one na swoje dawne miejsca, a pozostałe ustawiono bliżej kaplicy Niszkowskich.
Podczas odnawiania terenu urządzono kanalizację deszczową, dostosowano istniejące już ścieżki dla pieszych do odnowionych miejsc, postawiono nowe ławki, elementy małej architektury, zamontowano stonowane oświetlenie. W parku pojawiły się dodatkowe zieleńce: zasiano nowy trawnik, posadzono runiankę, a wiosną oko odwiedzający będą cieszyć niebieskie kwiatki cebulicy.
„Staraliśmy się nie tylko zachować istniejące drzew i obiekte architektoniczne, ale także otoczyć szacunkiem przeszłość. Ogród Luterański łączy obecnie cmentarz i park przystosowany do potrzeb mieszkańców. Przywróciliśmy istotę i sprawiedliwość historyczną temu miejscu” – podkreśla Linas Urba, kierownik projektów spółki „Vilniaus vystymo kompanija”.
W przyszłości prace będą kontynuowane: odrnowione zostaną fragmenty ogrodzenia cmentarnego, które pozostały na wschodnim terenie dawnego cmentarza, powrócą do odrestaurowanych wnęk odnowione stare nagrobki, w jednej z nisz odnowione zostanie malowidło , pojawią się granitowe płyty z nazwiskami osób spoczywających na tym terenie.
Ogród Luterański powstał na terenie dawnego wileńskiego cmentarza ewangelicko-luterańskiego, którego historia sięga XVIII wieku. Działkę cmentarną na Górze Bouffałowej kupił za 990 rubli Gotfryd Hahn, radny Wilna. Pochówki na tym cmentarzu rozpoczęły się w 1809 roku. Początkowo cmentarz przeznaczony był wyłącznie dla ewangelików luteranów, a od 1830 roku i dla kalwinistów.
Cmentarz zamknięty został w 1958 roku. Jego część została zlikwidowana i w tym miejscu zbudowano Pałac Związków Zawodowych. W 1962 roku zapadła decyzja o zlikwidowaniu całe gocmentarza ewangelickiego, przekształcając go w park. W końcu 1972 roku i na początku 1973 roku, przed budową Pałacu Ślubów, zniszczono groby, które zachowały się w południowej części cmentarza. Rozebrano dużą kaplicę cmentarną, zaprojektowaną przez architekta K. Šildhauza, z klasycystycznym ołtarzem, amboną, organami i dzwonem, zbudowaną około 1819 roku. Zachowała się kaplica Niszkowskich oraz fragment wschodniego ogrodzenia cmentarza.
W listopadzie 2022 roku w centralnej części dawnego cmentarza, gdzie obecnie stoi krzyż pamiątkowy, uroczyście pochowano szczątki około trzydziestu osób, odnalezione na cmentarzu w trakcie badań archeologicznych i innych prac porządkowych.
Koszty odnowienia Ogrodu Luterańskiego to prawie 2,2 mln euro. Projekt jest dofinansowany przez Unię Europejską, budżet państwa i środki Samorządu m. Wilna.
Na podst. vilnius.lt
