W sobotę we wsi Szyłany w rejonie wileńskim (gmina zujuńska) odbyło się spotkanie, podsumowujące projekt „Nasza chatka pięknie wyrzeźbiona", realizowany przez dyrekcję Parku Regionalnego Wilii. W ramach projektu pięć drewnianych domów w tej miejscowości ozdobiono tradycyjnymi dekoracjami okien i dachów.

„Projekt się udał, bo dzięki niemu zwróciliśmy uwagę mieszkańców wsi na zdobienia domów, na które już coraz rzadziej zwraca się obecnie uwagę. Zarówno mieszkańcy Szyłan, jak i wielu wilnian, naprawdę byli zainteresowani naszym przedsięwzięciem" – powiedziała Karolina Tamašauskaitė, kulturoznawczyni z Parku Regionalnego Wilii. Celem projektu było odrodzenie i popularyzowanie tradycyjnego zdobnictwa drewnianych domów na Wileńszczyźnie.

Dekoracje powstawały w pracowni „Lobių dirbtuvės" (Pracownia skarbów), a wykonali je pod okiem zawodowych stolarzy i cieśli uczniowie, ludność miejscowa, wilnianie, goście z Kowna i nawet dziesięciu ochotników z zagranicy, którzy latem własnoręcznie tworzyli tradycyjne elementy zdobnicze.

Jak zaznaczyła Karolina Tamašauskaitė, zamontowane na domach w Szyłanach zdobienia nie powstały według „widzimi się" uczestników. Tworząc dekoracje okien opierano się na analizie zdobnictwa starych domów w Szyłanach i okolicach, którą prowadzili pracownicy Parku od 2002 roku. Ponadto korzystano z wydanej w 2007 roku przez dyrekcję Parku książki pt. „Tradycyjne zdobnictwo domów podwileńskich wsi" (Tradicinė Vilniaus apylinkių kaimų pastatų puošyba) oraz publikacji z serii „Budowa wsi", wydanej przez Państwową Służbę Terytoriów Chronionych.

Na podstawie tego materiału pracownicy Parku przygotowali katalog tradycyjnych dekoracji domów i mieszkańcom, którzy zgodzili się wziąć udział w projekcie, proponowali wybrać dowolne zdobienia, które wykonali potem ochotnicy. Jak zaznaczyła pani Karolina, może w niektórych wypadkach nie udało się dopasować gusta właścicieli z tym co pasuje do wyglądu domu, ale ogólnie pomysł się udał.

„Zaprosili nas do udziału w projekcie, na co chętnie zgodziliśmy się. Drewniany dom, w którym mieszkamy, nabyliśmy przed 35 laty. Okna miały zdobienia, ale bardzo dawno. Dlatego bardzo cieszymy się, że dzięki projektowi okna naszego domu znów są udekorowane" – cieszyła się mieszkanka Szyłan, Janina Wojciechowska.

W sobotnim przedsięwzięciu, będącym podsumowaniem projektu, wzięli udział architekci, specjaliści od dziedzictwa narodowego, mieszkańcy i pasjonaci tradycyjnego budownictwa drewnianego z Wilna. Niestety, rdzenni mieszkańcy niezbyt licznie się stawili na imprezę z powodu prac na polu – w sobotę niemal wszyscy mieszkańcy Szyłan kopali ziemniaki.

Architekt Aistė Andriušytė opowiedziała zebranym o zdobnictwie tradycyjnych drewnianych domów na Litwie Południowo-Wschodniej, a historyk sztuki Rasa Bertašiūtė zaprosiła wszystkich na spacer po Szyłanach zachęcając do dyskusji o łączeniu tradycji i nowoczesności.

„Na Wileńszczyźnie jest wiele ładnych wsi. Każda z nich ma swój urok. Zachowały się też wsie uliczne lub ich fragmenty. Szyłany są wyjątkowe z tego powodu, że urbanistyka wsi jest szczególna. Są niby zalążkiem miasta. Jest plac i kościół w centrum, zabudowa typowa dla wsi ulicznych. Wieś interesująca ze względu na to, że z placu rozchodzi się pięć uliczek" – powiedziała dla portalu l24.lt Bertašiūtė.

Jak zaznaczyła, jest to miejscowość, która zachwyca swoją naturalnością. „To ogromna wartość. Ludzie mieli kiedyś intuicję, jak budować dom, by zanadto się nie wyróżniał spośród innych, nie rzucał cienia na dom sąsiada, nie zagradzał inne budowle" – mówiła specjalistka.

Pani Rasa zwróciła uwagę na stare okna, które zachowały się w niektórych drewnianych domach w Szyłanach. „Dawne szyby były cieńsze niż współczesne. Były robione ręcznie i mają nierówności, dzięki którym promienie słoneczne odbiją się w nich grając światłami, całkiem inaczej niż w nowoczesnych oknach. Za granicą, na przykład w Szwecji, ludzie płacą za nie ogromne pieniądze. Niestety, mieszkańcy Litwy nie cenią tego i stare szyby wyrzucają" – mówiła pani Rasa.

Jak zaznaczyła Karolina Tamašauskaitė, wieś Szyłany, będące etnokulturowym rezerwatem, i okolice są jednym z najbardziej odwiedzanych obiektów w Parku Regionalnym Wilii.

Iwona Klimaszewska

• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• 
• 
• 
•