Uroczysta Msza św. pogrzebowa odbyła się w kościele pw. św. Anny w Jewiu. Uroczystość koncelebrował metropolit wileński, arcybiskup Gintaras Grušas oraz biskup diecezjalny koszedarski Jonas Ivanauskas. Po nabożeństwie szczątki żołnierzy zostały odprowadzone w asyście wojskowej na cmentarz w Kurkliszkach, gdzie spoczęły we wspólnym grobie.

Hołd poległym oddali przedstawiciele Litwy i Polski, m.in. wiceminister ochrony kraju Žilvinas Tomkus, ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska, zastępca prezesa IPN prof. Krzysztof Szwagrzyk, mer samorządu elektreńskiego Kęstutis Vaitukaitis, kapłani z Polski i Litwy, politycy, samorządowcy, kombatanci i in.

– Wspólna historia Litwy i Polski, wspólnie przeżyte tragedie nauczyły nas cenić wzajemną jedność i wzmacniać nasze relacje. Tylko działając razem możemy zapewnić bezpieczeństwo w naszych krajach i całym regionie. Nasza jedność jest niezbędna we wspieraniu Ukrainy, która bohatersko stawia opór rosyjskiej agresji. Razem jesteśmy silniejsi i bardziej bezpieczni. Dlatego dzisiaj, oddając cześć naszym poległym żołnierzom, wyrażamy jednocześnie cel, który jednoczy nasze narody – zjednoczone działanie w walce o wolność nas wszystkich – powiedział wiceminister ochrony kraju Žilvinas Tomkus.

– Zarówno dla Polaków jak i dla Litwinów pamięć o tych, którzy przelewali krew za ojczyznę, jest silnym spoiwem naszych narodowych tożsamości – mówił dr hab. Krzysztof Szwagrzyk podczas uroczystości pogrzebowej.

Od 13 do 23 września ub. roku zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, współpracując z litewską archeolog Dianą Oleinik i przy pomocy wolontariuszy Stowarzyszenia Odra-Niemen, przeprowadził prace poszukiwawcze w miejscowości Zawiasy (lit. Lazdėnai) na Litwie. W wyniku prac znaleziono zbiorową mogiłę, z której ekshumowano szczątki 14 osób, żołnierzy polskich i litewskich poległych w walce w 1920 roku. Odnaleziono przy nich m.in. elementy wyposażenia i umundurowania wojskowego, w tym guziki mundurowe, puszkę przeciwgazową, przedmioty o charakterze militarnym oraz rzeczy osobiste (m.in. zegarek, lusterko, różaniec z drewnianymi paciorkami, monety). Przy jednym ze szkieletów znaleziono także fragment pocisku.

W archiwach Polski i Litwy odnaleziono dane personalne żołnierzy obu stron, którzy zginęli i zaginęli w tym czasie. Badania historyczno-archiwalne, które nadal będą prowadzone przez polskich i litewskich naukowców, mają ustalić tożsamość wszystkich poległych.

– Historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oraz Litewskiego Centrum Badań nad Ludobójstwem i Ruchem Oporu Ludności j Nazwiska ustalą nazwiska poległych, które potem zostaną wyryte na nagrobkach. Oddawanie hołdu bohaterom to nasz obowiązek. I niech te groby przypominają nam nie tylko o dawnej niezgodzie, ale także o dobrym sąsiedztwie naszych narodów i dążeniach do trwałej zgody – powiedział Vytas Lukšys, zastępca dyrektora Centrum Badań nad Ludobójstwem i Ruchem Oporu Ludności, podczas ceremonii pogrzebowej.

***

Przy stacji kolejowej w Zawiasach w lipcu 1920 r. miała miejsce jedna z ostatnich potyczek w czasie konfliktu polsko-litewskiego 1919–1920 roku. Polegli żołnierze polscy i litewscy zostali pochowani we wspólnej mogile, przy szlaku kolejowym Wilno-Kowno. Z dokumentów archiwalnych wynikało, że pochowano we wspólnym grobie 4 polskich i 7 litewskich żołnierzy.

• Fot. Karolis Kavolėlis / KAM Fot. Karolis Kavolėlis / KAM
• Fot. IPN Fot. IPN
• Fot. Karolis Kavolėlis / KAM Fot. Karolis Kavolėlis / KAM
• Fot. IPN Fot. IPN
• Fot. IPN Fot. IPN
• Fot. Karolis Kavolėlis / KAM Fot. Karolis Kavolėlis / KAM
• Fot. IPN Fot. IPN
• Fot. IPN Fot. IPN
• Fot. IPN Fot. IPN
•