Ta konspiracyjna organizacja wojskowa stała się częścią Sił Zbrojnych RP podlegającą naczelnemu wodzowi i rządowi RP na uchodźstwie. Pierwszym dowódcą formacji, która na początku swego istnienia liczyła ponad 100 tys. żołnierzy, został mianowany generał Stefan Rowecki „Grot”. Po paru latach w szeregach AK było około 380 tys. żołnierzy, którzy stanowili jedną z najlepiej zorganizowanych i najliczniejszych armii podziemnych w okresie II wojny światowej.
W zamierzeniach rządu AK miała być organizacją ogólnonarodową, ponadpartyjną, a jej Komendant Główny jedynym, upełnomocnionym przez rząd dowódcą krajowej siły zbrojnej. Głównym zadaniem AK było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony i przygotowanie armii podziemnej na czas powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich w okresie militarnego załamania Niemiec.
AK realizowała swe cele poprzez prowadzenie walki bieżącej i przygotowywanie powstania powszechnego. Walka bieżąca prowadzona była głównie przez akcje małego sabotażu, akcje sabotażowo-dywersyjne, bojowe i bitwy partyzanckie z siłami policyjnymi oraz regularnym wojskiem niemieckim. Specjalne miejsce w działalności bojowej AK zajmowały akcje odwetowe i represyjne w stosunku do SS i policji oraz zdrajców i prowokatorów. Kulminacją jej wysiłku była akcja „Burza” i Powstanie Warszawskie.
Komendant Główny AK podlegał Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych. Organem dowodzenia AK była Komenda Główna, w skład której wchodziły oddziały, piony organizacyjne i samodzielne służby oraz Kierownictwo Dywersji.
Terenowa struktura organizacyjna AK odpowiadała zasadniczo przedwojennemu podziałowi administracyjnemu kraju. Na początku 1944 roku Komendzie Głównej AK podlegały cztery obszary i osiem samodzielnych okregów. Jednym z nich był Okręg Wilno noszący kryptonim „Miód” i „Wiano”. Obejmował byłe województwo wileńskie i teren Litwy w granicach z 1939 roku.
Komendantem Wileńskiego Okręgu AK został mianowany ppłk. Aleksander Krzyżanowski „Wilk”. Akcje sabotażowe, wywiad, walki z Niemcami i znajdującymi się na ich usługach litewskimi formacjami policyjnymi, obrona ludności cywilnej przed nimi i partyzantką sowiecką stanowiły zakres działalności AK. Największą wojskową operacją, przeprowadzoną przez AK na terenie Wileńszczyzny, była „Ostra Brama” w ramach akcji „Burza” – wyzwolenie Wilna w lipcu 1944 roku.
Armia Krajowa została rozwiązana na mocy rozkazu generała Leopolda Okulickiego 15 stycznia 1945 roku. Straty, jakie poniosła w walce z okupantem sowieckim i niemieckim wyniosły ponad 100 tys. poległych w walkach i zamordowanych w katowniach gestapo i NKWD, około 50 tys. żołnierzy AK zostało zesłanych do sowieckich łagrów.
Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, porucznik Teresa Stanek ps. „Mitsuko”, podczas konferencji inaugurującej obchody chlubnej rocznicy powstania AK zaapelowała, by w nocy z 13 na 14 lutego na grobach żołnierzy Armii Krajowej i Szarych Szeregów, miejscach straceń i miejscach pamięci upamiętniających tych, którzy zostali rozsypani w proch zostały zapalone światła pamięci. „Zwracam się do wszystkich, szczególnie młodych, aby sprawdzili, gdzie znajduje się najbliższe miejsce pamięci, gdzie będą mogli zapalić światła, które będą dowodem pamięci i nadziei” – powiedziała prezes.
