X. Gospodarka komunalna

10.1. Woda i ścieki. W 2020 roku na gospodarkę wodną samorząd przeznaczył 1 913 484 euro, tj. o 413 000 euro więcej niż rok wcześniej (patrz. rys. 1. Inwestycje samorządu w gospodarkę wodną, euro).

W 2020 roku w rejonie wileńskim wybudowano aż 2 oczyszczalnie ścieków: we wsi Hamernia gminy rudomińskiej i w miasteczku Bezdany gminy bezdańskiej. Oprócz tego, dobiega końca budowa urządzeń do oczyszczania ścieków we wsi Punżany gminy bujwidzkiej oraz sporządzono projekt rekonstrukcji urządzeń do oczyszczania ścieków we wsi Wieluciany gminy szaternickiej (patrz rys. 2. Struktura inwestycji w gospodarkę wodną).

Projektowanie, budowa i rekonstrukcja urządzeń do oczyszczania ścieków (największe prace w 2020 roku):

Projektowanie i budowa urządzeń do oczyszczania ścieków we wsi Hamernia – 372 056 euro;

Projektowanie i budowa urządzeń do oczyszczania ścieków we wsi Punżany – 243 613 euro (planowane zakończenie prac – II kwartał 2021 roku);

Budowa urządzeń do oczyszczania ścieków w miasteczku Bezdany – 243 579 euro;

Projektowanie rekonstrukcji urządzeń do oczyszczania ścieków we wsi Wieluciany – 21 870 euro;

Rekonstrukcja pompowni ścieków we wsiach Czarny Bór i Rudomino – 12 320 euro.

W ciągu ostatnich 10 lat samorząd sfinansował lub dofinansował realizację unijnych projektów inwestycyjnych budowy nowych oczyszczalni ścieków w Mariampolu, Skojdziszkach, Kowalczukach, Rukojniach, Ojranach, Mejszagole, Suderwie, Bezdanach i Hamerni (patrz. rys. 3. Inwestycje samorządu w urządzenia do oczyszczania ścieków w latach 2017-2020).

Samorząd skutecznie realizował instalowanie urządzeń do uzdatniania wody oraz urządzanie odwiertów studni głębinowych w różnych osiedlach zwiększając w ten sposób dostępność i jakość świadczonych usług.

W 2020 roku środki zostały przeznaczone na instalowanie urządzeń do uzdatniania wody i urządzanie odwiertów studni głębinowych:

1. instalowanie urządzeń do uzdatniania wody, urządzanie studni oraz inne prace z zakresu gospodarki wodnej we wsi Hamernia – 221 913 euro;

2. instalowanie urządzeń do uzdatniania wody we wsi Awiżenie – 65 000 euro;

3. instalowanie urządzeń do uzdatniania wody we wsi Aleksandryszki – 55 000 euro;

4. instalowanie urządzeń do uzdatniania wody we wsi Podkrzyż – 55 000 euro;

5. instalowanie urządzeń do uzdatniania wody we wsi Żemajtele – 46 450 euro;

6. instalowanie urządzeń do uzdatniania wody we wsi Czarny Bór – 46 336 euro;

7. rekonstrukcja urządzeń do uzdatniania wody w miasteczku Bezdany – 45 000 euro;

8. urządzenie studni głębinowej we wsi Podobce – 20 140 euro;

9. urządzenie studni głębinowej we wsi Pikuciszki – 18 490 euro.

Aż 95 proc. wody wydobytej przez samorządowe spółki „Nemėžio komunalininkas” i „Nemenčinės komunalininkas” dostarczanych jest mieszkańcom po uprzednim uzdatnieniu jej za pomocą specjalnych urządzeń. Tak więc, większość mieszkańców (ponad 97 proc.) otrzymuje wysokiej jakości wodę pitną (patrz. rys. 4. Procent abonentów, którym dostarczana jest woda).

W 2020 roku samorząd kontynuował inwestycje w dobrobyt mieszkańców i przeznaczył środki budżetowe na projektowanie, rekonstrukcję i budowę infrastruktury dostaw wody i zagospodarowania ścieków (największe prace w 2020 roku):

- budowa i rekonstrukcja sieci wodociągowych i kanalizacyjnych we wsi Kowalczuki gminy kowalczuckiej – 230 456 euro;

- budowa sieci wodociągowych we wsi Mariampol gminy mariampolskiej – 31 330 euro;

- projektowanie infrastruktury dostaw wody i odprowadzania ścieków we wsi Punżany gminy bujwidzkiej – 23 600 euro;

- projektowanie rekonstrukcji sieci odprowadzania ścieków w miasteczku Mickuny – 9500 euro;

oraz na eksploatację, rekonstrukcję i budowę sieci zagospodarowania wód powierzchniowych (największe prace w 2020 roku):

- eksploatacja kanalizacji deszczowej w gminach mariampolskiej i pogirskiej – 40 000 euro;

- budowa sieci kanalizacji deszczowej w m. Niemenczyn – 26 080 euro;

- budowa sieci kanalizacji deszczowej we wsi Awiżenie – 25 820 euro;

- projektowanie i budowa sieci kanalizacji deszczowej w m. Niemenczyn – 8950 euro (patrz. rys. 5. Inwestycje w infrastrukturę kanalizacji deszczowej w latach 2019-2020).

Samorząd przyczynia się do projektów inwestycyjnych z zakresu rozwoju infrastruktury dostaw wody i zagospodarowania ścieków.

W 2020 r. zatwierdzono finansowanie projektu „Rozwój sieci wodociągowych i kanalizacyjnych w aglomeracji Skojdziszki” o wartości 825 050 euro oraz podpisano umowę o sporządzenie projektu i jego realizację. Zgodnie z projektem planuje się zaprojektowanie i wybudowanie 6,88 km sieci kanalizacyjnych i 3,24 km sieci wodociągowych – 253 mieszkańców będzie miało możliwość podłączenia się do scentralizowanych sieci kanalizacyjnych, zaś 90 mieszkańców – do sieci wodociągowych.

Z wykorzystaniem wsparcia unijnego samorząd już czwarty rok z rzędu kontynuuje realizację projektu inwestycyjnego „Rozwój infrastruktury dostaw wody i zagospodarowania ścieków we wsi Gałgi”. Ogólna wartość projektu – 2 899 003 euro. W 2020 roku ukończono realizację I i II etapów: wybudowano 17,5 km sieci kanalizacyjnych i 15,1 km sieci wodociągowych. 972 mieszkańców otrzymało możliwość podłączenia się do sieci scentralizowanych. Zainicjowano również III etap rozwoju infrastruktury dostaw wody i odprowadzania ścieków, na realizację którego zatwierdzone zostało finansowanie. W 2020 roku na realizację projektu samorząd przeznaczył 46 828 euro. W ramach realizacji III projektu planowana jest budowa 1,43 km sieci wodociągowych i 1,14 km sieci kanalizacyjnych – co najmniej 53 mieszkańców będzie miało możliwość podłączenia się do sieci scentralizowanych.

By jak najwięcej mieszkańców osiedli graniczących z Wilnem mogło korzystać ze scentralizowanych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych w 2020 r. samorząd we współpracy z Ministerstwem Środowiska i spółką „Vilniaus vandenys” pracował nad rozwojem infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej we wsi Grygajcie gminy szaternickiej, we wsi Bukiszki gminy awiżeńskiej oraz w gminie niemenczyńskiej. W 2020 r. „Nemėžio komunalininkas” i „Nemenčinės komunalininkas” zawarły umowy o sporządzenie propozycji projektowych rozwoju sieci wodociągowych i kanalizacyjnych we wsiach Grygajcie i Bukiszi oraz w mieście Niemenczyn. Dokonano analizy potencjalnego terytorium rozwoju sieci.

Za dostawy wody pitnej i zagospodarowanie ścieków mieszkańcy rejonu wileńskiego płacą mniej

By zmniejszyć mieszkańcom brzemię opłat, 19 grudnia 2018 roku Rada samorządu rejonu wileńskiego przyjęła uchwałę o subsydiowaniu części ceny usług z zakresu dostaw wody i zagospodarowania ścieków.

Od 1 stycznia 2019 roku za 1 m³ zużytej wody pitnej dostarczonej w sposób scentralizowany i zagospodarowanie ścieków mieszkańcy niemający zadłużenia za świadczenie tej usługi dłużej niż 3 miesiące płacą 1,5 euro (z VAT).

Różnica między ceną płaconą przez mieszkańców i zatwierdzoną jednostronnie przez Państwową Służbę Regulacji Energetyki finansowane jest ze środków budżetu samorządu rejonu wileńskiego. Samorząd subsydiuje do 42 proc. ceny dostaw wody pitnej i zagospodarowania ścieków.

W 2020 roku na subsydiowanie usług dostaw wody pitnej i zagospodarowania ścieków samorząd przeznaczył 582 000 euro

10.2. Gospodarka cieplna. W 2020 roku w modernizację infrastruktury gospodarki cieplnej samorząd zainwestował około 1,2 mln euro. Na odnowę kotłowni i sieci cieplnych samorząd przeznaczył po około 600 tys. euro (patrz. rys. 6. Inwestycje w infrastrukturę gospodarki cieplnej w 2020 r.).

Lista prac wykonanych w 2020 roku (według zmniejszania się inwestycji) – patrz. tabelę 1. Poprawa infrastruktury gospodarki cieplnej w 2020 r.

Przy finansowym udziale samorządu odnowiono 6 kotłowni i około 1,6 km sieci cieplnych. W rejonie wileńskim eksploatowanych jest 36 kotłowni, w tym – kotłownia w Ławaryszkach, którą spółka „Nemėžio komunalininkas” zaczęła eksploatować w lipcu 2020 roku i rekonstrukcja której na biopaliwo odbyła się w 2020 roku. Liczba eksploatowanych kotłowni rośnie (szczególnie – kotłowni na biopaliwo) (prognozowana zmiana liczby kotłowni według rodzajów paliwa podana jest na zdjęciu 9), dlatego możliwe jest zapewnienie nieprzerwanych ekologicznych dostaw ciepła dla większej liczby użytkowników.

Samorząd planuje dalej rekonstruować kotłownie dostosowując je do spalania biopaliwa, by zmniejszyć zanieczyszczenie środowiska. W 2021 roku planowana jest rekonstrukcja kotłowni w miasteczku Bezdany, we wsiach Podbrzezie, Parczewo i Tuszczewle.

W 2020 r. samorząd zrealizował założenie Odnowionego Planu Specjalnego Gospodarki Cieplnej Rejonu Wileńskiego – decentralizację w. Kowalczuki (odłączenie domów indywidualnych od scentralizowanych sieci cieplnych). By wszystkie domy indywidualne (podłączone do scentralizowanych sieci cieplnych) otrzymały rekompensaty za urządzenie indywidualnego sposobu zaopatrzenia w ciepło, na realizację decentralizacji samorząd przeznaczył mieszkańcom z budżetu około 44,3 tys. euro rekompensat.

10.3. Modernizacja bloków mieszkalnych. W ramach realizacji Programu Odnowy (Modernizacji) Bloków Mieszkalnych od 2013 roku w rejonie wileńskim, gdy rozpoczęła się odnowa (modernizacja) bloków mieszkalnych, odnowiono 15 bloków mieszkalnych (patrz. tabelę 2. Lista domów, których renowacja planowana jest w 2021 r.)

Renowacja bloków mieszkalnych idzie do przodu. W sytuacji wielkiego zapotrzebowania na renowację bloków mieszkalnych samorząd nadal organizuje zakupy usług na sporządzenie planów inwestycyjnych modernizowania bloków mieszkalnych.

(Cdn.)