Według danych z 2019 roku, pod względem bezpośrednich inwestycji zagranicznych przypadających na jednego mieszkańca, samorząd rejonu wileńskiego znajduje się w ścisłej czołówce samorządów obwodowych.

 Tabela 1. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne, przypadające na jednego mieszkańca pod koniec okresu, euro

W 2019 roku bezpośrednie inwestycje zagraniczne przypadające na 1 mieszkańca w porównaniu do roku 2018 wzrosły o 132 euro i wyniosły 3218 euro. Ogólna kwota bezpośrednich inwestycji zagranicznych wzrosła o 18,46 mln euro i w 2019 roku w porównaniu z innymi samorządami pierścieniowymi w rejonie wileńskim była największa.|

 Tabela 2. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne pod koniec okresu, mln euro

W latach 2014-2020 zarówno działający w rejonie wileńskim sektor publiczny (w tym Administracja Samorządu Rejonu Wileńskiego), jak również sektor prywatny pozyskały 160 mln euro inwestycji unijnych.

Samorząd rejonu wileńskiego jest czwartym pod względem objętości inwestycji unijnych samorządem na Litwie – po Wilnie, Kownie i Kłajpedzie.

W 2020 roku Administracja Samorządu Rejonu Wileńskiego w dalszym ciągu pomyślnie realizowała rozpoczęte projekty. W 2020 roku Samorząd realizował ponad 60 projektów, z których 23 zostały zrealizowane, 30 projektów jest realizowanych, trwa ocena 8 wniosków projektowych. Ogólna wielkość inwestycji w 2020 roku przekroczyła 13 mln euro, z czego środki budżetu samorządu wyniosły około 8 mln euro, środki budżetu państwa – 3,6 mln euro, środki unijne – 1,6 mln euro.

VII. WSKAŹNIKI GOSPODARCZE

7.1. Otoczenie biznesu. Rejon wileński jest samorządem sprzyjającym biznesowi i otwartym na biznes. Zakłada się tu coraz więcej podmiotów gospodarczych. Oprócz tego, przedsiębiorstwa przenoszone są tu również z innych samorządów. Biznes wybiera rejon wileński ze względu na wygodne położenie geograficzne, infrastrukturę komunikacyjną, ze względu na stosowane przez samorząd ulgi podatkowe i przyznawane wsparcie, jak również – na coraz intensywniejszy dialog pomiędzy samorządem a przedsiębiorcami. Liczba działających w rejonie wileńskim podmiotów gospodarczych co roku rośnie (patrz. tabelę 1 Dynamika liczby podmiotów gospodarczych w rejonie wileńskim).

W rejonie wileńskim dominują przedsiębiorstwa zajmujące się handlem hurtowym i detalicznym, podmioty gospodarcze świadczące usługi z zakresu naprawy silnikowych środków transportu i motocykli, jak również – przedsiębiorstwa budowlane.

Samorząd rejonu wileńskiego z powołanego Funduszu Wsparcia Drobnych i Średnich Przedsiębiorstw świadczy wsparcie działającym na terytorium rejonu przedsiębiorcom. Każdego roku samorząd wspiera coraz więcej podmiotów gospodarczych (patrz. tabelę 2).

Co roku rosną również kwoty wsparcia, które samorząd przyznaje podmiotom gospodarczym (tabela 3). W 2020 roku najwięcej rekompensat przyznano na wydatki związane z zakładaniem czy rozwijaniem działalności produkcyjnej (patrz. rys. 4 Analiza wsparcia podmiotów gospodarczych).

Rada samorządu rejonu wileńskiego w celu stworzenia korzystniejszych warunków dla rozwoju w rejonie wileńskim małego biznesu (na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej), wspierania zatrudniania mieszkańców oraz zwiększania liczby osób prowadzących biznes w 2020 roku postanowiła nie zwiększać stałych wielkości podatku od dochodów. W 2020 roku osobom prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej przyznano ulg podatkowych z tego tytułu na kwotę 21 529 euro. Bardziej sprzyjające środowisko biznesowe przyczynia się do rosnącej aktywności gospodarczej.

Pod względem liczby nabytych w 2020 r. zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej (3735) samorząd rejonu wileńskiego wśród 60 samorządów kraju zajmuje IV miejsce, natomiast pod względem podlegającej zapłaceniu kwoty za nabyte zezwolenia (223 964 euro) – I miejsce wśród samorządów rejonowych i IV miejsce wśród wszystkich samorządów kraju.

7.2. Niższe stawki. Ustawy pozwalają samorządom na określanie dla właścicieli ziemi stawek podatku gruntowego w wysokości od 0,01 do 4 proc., dla płatników podatku od nieruchomości – w wysokości od 0,5 do 3 procent. Od 2018 roku samorząd rejonu wileńskiego stosuje dobrą praktykę, zgodnie z którą w stosunku do działek o innym przeznaczeniu rolniczym, w tym działek terytorium mieszkalnego, działek pod jednopiętrowe i dwupiętrowe budynki mieszkalne, stosuje jedną z najniższych w kraju stawek podatku w wysokości 0,3 proc. oraz o 50 proc. zmniejsza podatek dla osób fizycznych za jedną z działek o tym przeznaczeniu, dla której suma naliczonego podatku jest największa (patrz. tabelę 1).

Dla działek o przeznaczeniu rolniczym zatwierdzono stawkę w wysokości 0,6 proc., natomiast dla zaniedbanej ziemi o przeznaczeniu rolniczym większą stawkę – w wysokości 3 proc., samorząd rejonu wileńskiego prowadzi bowiem politykę zmniejszania powierzchni zaniedbanej ziemi. Realizowana jest skutecznie, ponieważ w 2020 roku w porównaniu do roku 2019 zaniedbane przez mieszkańców powierzchnie zmniejszyły się o 650 hektarów, przez osoby prawne – o 15 ha.

W rejonie wileńskim stosowana jest stawka podatku od nieruchomości w wysokości 0,8 proc., zaś od 2019 roku w stosunku do budynków (pomieszczeń) o przeznaczeniu kulturalnym, naukowym i sportowym stosowana jest o 25 proc. niższa stawka (w wysokości 0,6 proc.). W taki sposób samorząd wspiera działalność kulturalną, naukową i sportową, podkreśla ich znaczenie i korzyść dla naszego społeczeństwa.

Wobec nieużytkowanych, opuszczonych i zaniedbanych pomieszczeń i budynków również stosowana jest większa stawka (3 proc.). Motywuje to właścicieli do zadbania o swoje nieruchomości i dołożenia starań, by zostały one skreślone z listy budowli, wobec których stosowana jest zwiększona taryfa.

7.3. Ulgi podatkowe. W 2020 roku w związku z ogłoszeniem kwarantanny i zakazem lub obostrzeniami dotyczącymi działalności gospodarczej podjęto decyzję Rady o przyznaniu 25-procentowych ulg podatków gruntowego, od nieruchomości i od dzierżawy ziemi dla wszystkich osób fizycznych niezależnie od tego, czy ci płatnicy podatków trafiają na listę podmiotów gospodarczych, działalność których z powodu ogłoszenia kwarantanny została ograniczona lub zakazana. W oparciu o tę decyzję w 2020 roku przyznano ulgi podatkowe od dzierżawy ziemi państwowej w wysokości 26 796 euro oraz podatku gruntowego w wysokości 108 936 euro (patrz. tabelę 1).

Samorząd udziela ulg podatkowych właścicielom ziemi oraz użytkownikom ziemi państwowej: osobom niepełnosprawnym, osobom w wieku emerytalnym oraz nieletnim, w rodzinach których nie ma osób w wieku produkcyjnym. Osoby te zwolnione są od podatku gruntowego za ziemię o różnych przeznaczeniach o ogólnej powierzchni 3 ha na obszarach wiejskich oraz o powierzchni 0,25 ha – w m. Niemenczyn.

W 2020 roku przyznano ulg podatku gruntowego (patrz. tabelę 1) za 12 205 hektarów w wysokości 940 942 euro oraz 18 120 euro podatku za dzierżawę ziemi państwowej.

W ramach wspierania rolnictwa samorząd zwalniał mieszkańców od płacenia podatku gruntowego za działki ziemi rolniczej (za wyjątkiem ogrodów spółdzielni działkowych) o powierzchni 5 ha na obszarach wiejskich i o powierzchni 0,25 ha w m. Niemenczyn. Zgodnie z tą decyzją w 2020 roku przyznano ulg na ogólną kwotę 328 850 euro za 28 364 ha ziemi.

W 2020 roku Rada podjęła decyzję, zgodnie z którą od 2021 roku rodzinom wielodzietnym przyznawane są ulgi podatku gruntowego za działki o ogólnej powierzchni do 3 ha na obszarach wiejskich i o powierzchni 0,25 ha w m. Niemenczyn. Obecnie ulga taka stosowana jest wobec właścicieli ziemi w wieku emerytalnym, niepełnosprawnych i nieletnich właścicieli ziemi.

Tabela 1. Przyznane w 2020 roku ulgi podatku gruntowego, podatku za dzierżawę ziemi państwowej oraz podatku od nieruchomości

* Dane Państwowej Inspekcji Podatkowej z 16 marca 2021 roku

7.4. Wsparcie na nabycie mieszkania. Samorząd co roku sporządza listy mieszkańców, mających prawo do wsparcia na wynajem mieszkania. Pod koniec 2020 roku znalazły się na nich 203 osoby (rodziny). W porównaniu do roku 2019 liczba osób (rodzin) oczekujących wsparcia na wynajem mieszkania zmniejszyła się o 14 procent.

W celu zwiększenia dostępności mieszkań socjalnych samorząd nabył 3 mieszkania i przyznał je oczekującym na nie osobom i rodzinom według kolejności. W 2020 roku mieszkania takie od samorządu otrzymało 11 osób/rodzin.

W 2020 roku samorząd orzymał 90 256 euro za sprzedaż należących do samorządu na zasadzie prawa własności mieszkań. Środki w 2021 roku planuje się wykorzystać na zakup lub budowę mieszkań socjalnych.

W m. Niemenczyn budowany jest dom, w którym będzie 15 mieszkań socjalnych. Obecnie wykonano około 50 proc. zaplanowanych prac. Wartość projektu – 850 000 euro. Projekt planuje się zakończyć w 2021 roku. Podpisano umowę ws. budowy 16 mieszkań socjalnych w miasteczku Mickuny. Wartość projektu – 1,2 mln euro.

7.5. Zwiększanie zatrudnienia. Zarejestrowana na dzień 1 stycznia 2021 roku w rejonie wileńskim stopa bezrobocia była niższa (14,6 proc.) niż średnia krajowa (16,1 proc.). Wśród osób poszukujących pracy najwięcej było osób z sektorów handlu oraz usług z zakresu zakwaterowania i żywienia (patrz. tabelę 5. Procent bezrobotnych od ogólnej liczby mieszkańców w wieku produkcyjnym).

Wskaźnik rejestrowanej stopy bezrobocia wyróżnia się sezonowością, tj. w miesiącach zimowych liczba bezrobotnych rośnie, z nadejściem wiosny – najczęściej maleje. Jednak po ogłoszeniu 16 marca 2020 roku w kraju kwarantanny sytuacja się zmieniła – spadał popyt na siłę roboczą. W zaistniałej sytuacji pracodawcy rejestrowali znacznie mniej propozycji pracy. Szczególnie wielki wpływ COVID-19 miał na wskaźniki bezrobocia wśród młodzieży.

7.5.1. Program zwiększania zatrudnienia. Każdego roku samorząd opracowuje Program Zwiększania Zatrudnienia, uczestniczy w realizacji działań skierowanych na wspieranie zatrudnienia. Na mocy uchwały Rady samorządu rejonu wileńskiego z dnia 31 stycznia 2020 roku zatwierdzony został Program Zwiększania Zatrudnienia na rok 2020. W programie uczestniczyły docelowe grupy bezrobotnych zarejestrowanych w Służbie Zatrudnienia, tj. osoby w wieku powyżej 40 lat, odbiorcy wsparcia pieniężnego, kobiety w ciąży, matki (matki przybrane) lub rodzice (rodzice przybrani) dzieci, opiekunowie dzieci oraz osoby faktycznie wychowujące dziecko (dziecko przybrane) w wieku do 8 lat lub niepełnosprawne dziecko (niepełnosprawne dziecko przybrane) w wieku do 18 lat, osoby opiekujące się chorymi lub niepełnosprawnymi członkami rodziny, osoby, które wróciły z miejsc pozbawienia wolności. W ramach realizacji Programu Zwiększania Zatrudnienia pracodawcom rekompensaty za wynagrodzenie w 100 proc. ze środków specjalnych docelowych dotacji z budżetu państwa przeznaczonych dla budżetów samorządów wypłacał samorząd, który wykorzystał na ten cel 275 900 euro. W ramach programu zatrudniono 111 osób.

7.6. Mienie. Samorząd zarządza dwoma spółkami „Nemėžio komunalininkas” i „Nemenčinės komunalininkas”, jest akcjonariuszem dwóch spółek „VAATC” i „Vilniaus vandenys”, jest ponadto właścicielem przedsiębiorstwa samorządowego „Vilniaus rajono autobusų parkas”, jest udziałowcem dwóch organizacji pożytku publicznego – Centralnej Przychodni Rejonu Wileńskiego i Przychodni w Niemenczynie.

7.7. Transport publiczny. W 2020 roku duży wpływ na transport pasażerski wywarła pandemia COVID-19. Z powodu ogłoszonej z tego powodu kwarantanny w marcu-maju i listopadzie-grudniu oraz decyzji rządu ws. ograniczeń transportu publicznego znacznie się zmniejszyły potoki pasażerów, pobierane przez przewoźników dochody oraz wypłacane przewoźnikom rekompensaty za sprzedawane pasażerom ze zniżką bilety na przejazd. Oprócz tego, samorząd rejonu wileńskiego tymczasowo wstrzymał obsługiwanie niektórych rejsów.

(Cdn.)