5.3.2. Co roku nowe grupy przedszkolne. Samorząd rejonu wileńskiego stale poprawia możliwości dostępu do edukacji przedszkolnej i rozszerza sieć placówek przedszkolnych. W celu zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania mieszkańców co roku otwiera mieszane grupy edukacji przedszkolnej i zerówkowej w szkołach ogólnokształcących, jeżeli istnieje możliwość stworzenia w nich odpowiednich warunków nauczania i pozwalają na to normy higieny, buduje nowe i rekonstruuje/renowuje stare placówki przedszkolne, w których otwiera nowe grupy edukacji przedszkolnej (patrz. tabelę Dynamika liczby przedszkolaków poniżej).

W l. 2020-2022 samorząd planuje wybudowanie nowego żłobka-przedszkola (na 125 miejsc) w Wielkiej Rzeszy, w którym będzie 8 grup edukacji przedszkolnej, z czego 2 będą przeznaczone dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W 2021 roku planowane są następujące projekty:

- renowacja i modernizacja Szkoły-Przedszkola „Malowany latawiec” w Wojdatach;

- modernizacja budynku oraz środowiska edukacyjnego Żłobka-Przedszkola w Wołczunach;

- modernizacja Żłobka-Przedszkola w Niemenczynie;

- modernizacja budynku Żłobka-Przedszkola w Skojdziszkach.

Planuje się, że jeszcze w 2021 roku otwartych zostanie 6 dodatkowych grup edukacji przedszkolnej w Przedszkolu „Pelėdžiukas” w Pogirach (wartość prac – 2 mln euro, z których samorząd przeznaczy 1 670 000 euro). W nowej dobudówce rozlokują się 2 grupy przedszkolne, w których edukację będzie pobierało po 20 dzieci w każdej oraz 4 grupy żłobkowe, w których edukację będzie pobierało po 15 dzieci w każdej (ogółem – 100 nowych miejsc).

W l. 2018-2020 w samorządowych placówkach oświatowych liczba grup edukacji przedszkolnej wzrosła o cztery. W roku szkolnym 2020-2021 działa ogółem 115 grup, w których edukację pobiera 2152 dzieci. Oprócz tego, w 22 samorządowych szkołach ogólnokształcących lub ich oddziałach działa 26 mieszanych grup edukacji zerówkowej, w których równocześnie edukację pobierają dzieci w wieku przedszkolnym.

Od 1 września 2020 r. w Żłobku-Przedszkolu „Malowany latawiec” powołano nową grupę edukacji przedszkolnej w języku litewskim, w której dzieci pobierają edukację od 2. roku życia. 
 

Liczba dzieci pobierających naukę według programów edukacji przedszkolnej w l. 2018-2021

5.3.3. Edukacja przedszkolna. W roku szkolnym 2018-2019 w samorządowych placówkach oświatowych działało 65 grup edukacji zerówkowej, w których edukację pobierało 811 dzieci, ponieważ zgodnie ze zmianami Ustawy Republiki Litewskiej o oświacie rodzice (opiekunowie) mogli wybierać, od jakiego wieku – 5 czy 6 lat – ich dzieci rozpoczną uczęszczanie do grupy edukacji zerówkowej, dlatego liczba dzieci, które w owym roku rozpoczęły uczęszczanie do grup edukacji przedszkolnej, była większa niż wcześniej. Natomiast w związku ze zmniejszeniem się liczby dzieci pobierających edukację zerówkową od 1 września 2020 roku działają 64 grupy edukacji zerówkowej, do których uczęszcza 689 dzieci (patrz. tabelę Dynamika liczby dzieci w grupach edukacji zerówkowej poniżej).

5.3.4. Edukacja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Liczba uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi co roku rośnie, dlatego co roku rośnie potrzeba zwiększania dostępności pomocy dla nich. W roku szkolnym 2018-2019 w szkołach samorządowych pobierało edukację 712 uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, natomiast w roku szkolnym 2020-2021 w szkołach ogólnokształcących – 884 takich uczniów i kolejnych 15 uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – w nowo otwartych specjalnych klasach dla dzieci z zaburzeniami intelektu i rozwoju. W 2020 roku uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi stanowili 10,4 proc. ogółu uczniów. W celu większej skuteczności pomocy dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi we wszystkich szkołach, w których pobierają one naukę, powołano etaty pomocników nauczycieli, pracowali też specjaliści pomocy uczniom (psycholodzy, logopedzi, pedagodzy socjalni i specjalni), którzy udzielali uczniom wszechstronnej pomocy edukacyjnej.

5.3.5. Wykwalifikowana pomoc dla uczniów. W roku szkolnym 2020-2021 w samorządowych placówkach oświatowych było 28,5 etatu dla pedagogów socjalnych, 32,8 etatu dla logopedów, 14,85 etatu dla psychologów, 15,3 etatu dla pedagogów specjalnych i 68 etatów pomocników nauczyciela dla zwiększenia skuteczności nauczania dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a więc wszystkim uczniom udzielano potrzebnej im pomocy oświatowo-psychologicznej. Oprócz tego, w rejonie działa Rada Pedagogiczno-Psychologiczna Rejonu Wileńskiego.

5.3.6. Nauczanie uczniów w rodzinie. Od 1 września 2020 r. na Litwie dziecko na jego własne życzenie lub na życzenie jego rodziców (opiekunów) według ogólnych programów nauczania zerówkowego, początkowego, podstawowego i średniego może pobierać edukację w rodzinie. W przypadku wyboru edukacji w rodzinie ze szkołą zawierana jest umowa o nauczanie i wykształcenie pobrane w rodzinie przyrównywane jest do wykształcenia zdobytego w szkole.

Samorząd rejonu wileńskiego w 2020 roku zatwierdził listę szkół, zgodnie z którą nauczanie w rodzinie mogą organizować 3 samorządowe placówki oświatowe:

1. Gimnazjum im. Giedymina w Niemenczynie;

2. Gimnazjum im. Konstantego Parczewskiego w Niemenczynie;

3. Przedszkole w Niemenczynie.

5.3.7. Rozwijanie zdolności. We wszystkich samorządowych szkołach ogólnokształcących w roku szkolnym 2020-2021 działały różnego rodzaju grupy (kółka) edukacji nieformalnej: 125 sportowych, 57 plastycznych, 27 teatralnych, 48 chórów, 75 zespołów choreograficznych, 38 zespołów wokalno-instrumentalnych oraz 250 innych grup. Ogółem – 620 grup (kółek), do których po lekcjach uczęszczało 4800 dzieci (średnio 62,6 proc. ogółu dzieci).

5.3.8. Edukacja nieformalna. W rejonie wileńskim działają 4 szkoły edukacji nieformalnej dzieci oraz uzupełniającej edukację formalną. W roku szkolnym 2020-2021 według programów edukacji nieformalnej dzieci uzupełniającej edukację formalną oraz programów edukacji formalnej (plastyka, muzyka, sport) edukację pobierało 891 uczniów, tj. 11,4 proc. ogółu uczniów.

5.3.9. Działalność projektowa. Placówki oświatowe samorządu rejonu wileńskiego w roku 2020 uczestniczyły w następujących międzynarodowych programach szkół partnerskich: Erasmus+, Nordplus i eTwinning. Ogółem 8 samorządowych placówek oświatowych realizowało 15 projektów Erasmus+, 1 placówka realizowała 2 projekty Nordplus, natomiast w różnego rodzaju projektach eTwinning uczestniczyła większość szkół, w tym Żłobek-Przedszkole w Mickunach, których w roku szkolnym 2020-2021 realizuje aż 6 projektów eTwinning i w 2020 roku uhonorowany został odznaką „Szkoła programu „eTwinning” i w narodowym konkursie projektów eTwinning zdobył tytuł „Najlepszej na Litwie szkoły „eTwinning” 2020” w grupie projektów dla dzieci w wieku 3-6 lat.

W 2020 roku samorząd rejonu wileńskiego wespół z placówkami oświatowymi zrealizował międzynarodowy projekt z Polską „Inteligentny samorząd – Change the Game”, którego celem jest wciągnięcie młodych osób do samodzielnego projektowania otaczającego ich świata i pokazanie im, że mogą wywierać wpływ na otaczającą ich rzeczywistość poprzez analizę określonych czynników środowiskowych – na przykład, zanieczyszczenie powietrza w miejscu ich zamieszkania. W rejonie wileńskim projekt wygrało Gimnazjum im. Ferdynanda Ruszczyca w Rudominie, natomiast nagrodę zdobyła Szkoła Podstawowa im. św. Faustyny Kowalskiej w Rzeszy. Jest to już drugi projekt, który zrealizował samorząd, fundacja „ArchitectsPL” oraz Urząd Komunikacji Elektronicznej w Polsce. W 2018 roku w ramach realizacji wspólnego projektu „Code&Share. Programuj z klasą” uczniom z rejonu wileńskiego i Polski udało się osiągnąć rekord Guinnessa. Historyczny sukces osiągnęli uczestnicząc w największej na świecie lekcji technologii przyszłości.

5.4. OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

5.4.1. Egzaminy maturalne. W 2020 roku egzaminy maturalne zdawało ogółem 598 abiturientów rejonu wileńskiego, w tym – 497 dwunastoklasistów.

Najwięcej maturzystów szkół samorządowych składało następujące państwowe egzaminy maturalne: języka obcego (angielskiego) – 284 uczniów (57,1 proc.; w 2019 r. – 56,5 proc.; w 2018 r. – 57,5 proc.), języka litewskiego i literatury – 278 uczniów (55,9 proc.; w 2019 r. – 56,3 proc.; w 2018 r. – 56,2 proc.), języka obcego (rosyjskiego) – 264 uczniów (53,1 proc.; w 2019 r. – 48,8 proc.; w 2018 r. – 49,1 proc.) oraz matematyki – 232 uczniów (46,7 proc.; w 2019 r. – 51,1 proc.; w 2018 r. – 49,1 proc.).

W 2020 r. maturzyści szkół samorządu rejonu wileńskiego w 100 procentach zdali państwowe egzaminy maturalne z historii, geografii i języków obcych (angielskiego, rosyjskiego i niemieckiego). Z ogółu uczniów 24 samorządowych gimnazjów, którzy wybrali państwowy egzamin z języka litewskiego i literatury, zdali go wszyscy uczniowie 9 gimnazjów (Gimnazjum im. Tadeusza Konwickiego w Bujwidzach (również w 2018 r. i 2019 r.), Gimnazjum im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze, Gimnazjum „Aušra” w Kowalczukach, Gimnazjum im. Stefana Batorego w Ławaryszkach, Gimnazjum im. ks. Józefa Obrembskiego (również w 2018 r. i 2019 r.), Gimnazjum im. św. Kazimierza w Miednikach, Gimnazjum „Verdenė” w Podbrzeziu, Gimnazjum w Pogirach i Gimnazjum w Wołczunach (również w 2018 r. i 2019 r.).

Procent osób, które zdały szkolny egzamin z języka litewskiego i literatury, trzeci rok z rzędu jest wyższy niż średnia krajowa: w 2020 r. wynosił 0,96 proc. (w 2019 r. – 0,8 proc.; w 2018 r. – 0,62 proc.). W 2020 roku w samorządzie egzamin ten zdało 95,52 proc. kandydatów, w kraju – 94,56 proc. (w 2019 r. – 94,32 proc.; 93,4 proc.) i tych, którzy zdali szkolny egzamin z języka litewskiego i literatury w 2020 roku było o 0,16 proc. więcej niż w roku 2019 (w 2019 r. – o 0,18 proc. więcej niż w 2018 roku).

Szkolny egzamin maturalny z języków ojczystych (polskiego, rosyjskiego) zdawało i zdało 100 proc. uczniów szkół samorządowych. W 2020 roku wszystkie państwowe egzaminy maturalne maturzyści, którzy je wybrali, zdali w trzech samorządowych gimnazjach (Gimnazjum im. Tadeusza Konwickiego w Bujwidzach, Gimnazjum im. ks. Józefa Obrembskiego (również w 2019 r.) oraz Gimnazjum „Verdenė” w Podbrzeziu.

5.4.2. Maksymalne oceny z państwowych egzaminów maturalnych. W 2020 roku w porównaniu do roku 2019 liczba „setkowiczów” w rejonie wileńskim znacznie wzrosła. Maksymalne oceny z państwowych egzaminów maturalnych – ogółem 65 „setek” – otrzymało 61 maturzystów z 18 gimnazjów samorządu rejonu wileńskiego. Ogółem w 2020 roku świadectwa dojrzałości z wyróżnieniem otrzymało 4 maturzystów z samorządowych gimnazjów rejonu wileńskiego: z Gimnazjum im. Giedymina w Niemenczynie (1), z Gimnazjum w Pogirach (2) i z Gimnazjum „Rytas” w Rudominie (1).

5.4.3. Kontynuowanie nauki. Po ukończeniu szkoły w ostatnich trzech latach co roku kontynuowanie nauki wybierało średnio 75 proc. maturzystów rejonu wileńskiego. W 2020 roku w porównaniu do roku 2019 liczba maturzystów, którzy kontynuują naukę, spadła o 5 proc. i wyniosła 74 procent.

Większość maturzystów rejonu wileńskiego po ukończeniu szkoły średniej wybiera studia na uczelniach litewskich (zaledwie 2 proc. maturzystów w roku 2020 wybrało studia na uczelniach zagranicznych). Wstępowanie maturzystów na uczelnie w ostatnich trzech latach jest stosunkowo stabilne i wynosi 55-56 proc. (wahanie wynosi 1 proc.) – patrz. tabelę Kontynuowanie nauki poniżej.

Na uniwersytety wstąpiło 28 proc. maturzystów (w 2019 r. – 25 proc., w 2018 r. – 29 proc.), do kolegiów – 27 proc. (w 2019 r. – 31 proc., w 2018 r. – 27 proc.), do szkół zawodowych, centrów szkolenia zawodowego – 19 proc. maturzystów (w 2019 r. – 23 proc., w 2018 r. – 17 proc.). Po ukończeniu szkoły podjęło pracę lub wyjechało za granicę 19 proc. maturzystów (w 2019 r. – 21 proc., w 2018 r. – 27 proc.). Patrz. tabelę Wstępowanie maturzystów na uczelnie i tabelę Analiza wstępowania maturzystów poniżej.

W 2020 r. najwięcej maturzystów wstąpiło na uniwersytety z następujących szkół:

1. Gimnazjum w Pogirach (53 proc.)

2. Gimnazjum im. Giedymina w Niemenczynie (48 proc.)

3. Gimnazjum „Rytas” w Rudominie (45 proc.)

4. Gimnazjum im. Stefana Batorego w Ławaryszkach (36 proc.)

5. Gimnazjum im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze (31 proc.)

6. Gimnazjum w Mickunach (31 proc.).

5.5. UWAGA WOBEC PRACOWNIKÓW PLACÓWEK OŚWIATOWYCH

5.5.1. Wybory najlepszych szkół z polskim językiem nauczania (patrz. diagram poniżej).

5.5.2. Doskonalenie kwalifikacji nauczycieli (patrz. diagram poniżej).

5.5.3. Atestacja pedagogów:

- W szkołach ogólnokształcących pracowało 983 nauczycieli i specjalistów pomocy uczniowi.

- W placówkach przedszkolnych – 264 pracowników pedagogicznych.

- W placówkach nieformalnej edukacji dzieci – 88 pracowników pedagogicznych.

- W szkołach pracuje ogółem 93,6 proc. atestowanych nauczycieli i specjalistów pomocy uczniowi.

- W placówkach nieformalnej edukacji dzieci – 97,7 proc. atestowancyh pracowników pedagogicznych.

- 25,8 proc. nauczycieli i specjalistów pomocy uczniowi posiada wysokie kategorie kwalifikacyjne – metodyka lub eksperta.

- W placówkach nieformalnej edukacji dzieci takie kategorie posiada 37,5 proc. pracowników pedagogicznych.

(Cdn.)