Polaków z Wędziagoły, gospodarzy z tej krainy, zaczęto wywozić na Syberię na wiosnę 1941 roku. Wkrótce rozpoczęłą się wojna. Kiedy wojna szła ku końcowi, na jesieni 1944 roku, znów zaczęły się wywózki na Syberię Polaków – gospodarzy z okolic Wędziagoły, które trwały do wiosny 1953 roku.

Był to straszny czas. Niewinni ludzie, katolicy, mieszkający tu od setek lat, sumiennie pracujący na roli, wychowujący dzieci, przez władzę sowiecką i miejscowych komunistów byli nazywani „bandytami”, „kułakami”, „wrogami narodu”. Ich ziemię, domy i cały majątek konfiskowano, zaś oni byli masowo wywożeni na Syberię bez prawa kiedykolwiek powrócić do rodzinnych stron.

Nie wszyscy wytrwali na zesłaniu, wielu z nich zostało w mogiłach na Syberii. Pozostali przy życiu nie mogli powrócić na Litwę. Wielu z nich po zesłaniu wyjechało do Polski. Część jednak wróciła, ale garnęli się do większych miast w poszukiwaniu pracy i kawałka chleba.

Trudne i problematyczne było ich życie po powrocie. Chociaż rehabilitowani, jednak przez sowiecką władzę nadal byli uważani za „wrogów narodu”. Dlatego nikt o nich nie pisał i nie wspominał dobrym słowem, a oni sami unikali opowiadania o zesłaniu nawet swoim dzieciom i wnukom.

Od odrodzenia niepodległości Litwy do naszych dni w naszej miejscowości, niestety, nie zostało założone stowarzyszenie zesłańców na Syberię, więc nie zebrano żadnych dokumentalnych materiałów o losach wędziagolan na Syberii. Wędziagolscy Polacy zachęcają jeszcze żywych zesłańców, członków ich rodzin opisać swoje zesłańcze losy i wspomnienia.

Musimy to zrobić dla dobra przyszłych pokoleń. Jeżeli nie zanotujemy tych historii, przyszłe pokolenia nic nie będą wiedziały o tym bolesnym okresie, jak już teraz nie znają nazw swoich miejscowosci, byłych wsi i zaścianków oraz losów ludzi, którzy tam mieszkali. Polacy z Wędziagoły podejmują się tej odpowiedzialnej misji – zbierania opowiadań zesłańców oraz publikowania i chronienia ich jak drogiego skarbu w Polskiej Bibliotece w Wędziagole. Można do nas pisać w języku litewskim i polskim, na pocztę e-mailową: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. lub na adres: Polska Biblioteka w Wędziagole, ul. Kiejdańska 26, Wędziagoła, rejon kowieński.

Ryszard Jankowski

www.vandziogala.eu