Celem projektu było połączenie wysiłków nauczycieli, rodziców, szkoły i społeczności w celu zapewnienia dobrego samopoczucia psychicznego uczniów. Badania dowodzą, że lęk i depresja u dzieci są często zaniedbywane. A tymczasem statystyki są przerażające: co piąty nastolatek przejawia zaburzenia psychiczne. Do 15. roku życia są to głównie zaburzenia lękowe i zachowania typowe dla depresji młodzieńczej, natomiast ok. 18. roku życia – epizody dużej depresji. Niepokoje czy depresja są rzeczywistym problemem. Jednak dzieci nie wiedzą, jak sobie z nimi radzić. Mogą także w milczeniu cierpieć z powodu różnych problemów takich jak: przemoc, nadużycia, presja szkoły lub egzaminów. Projekt „Magiczny pyłek” wykorzystuje metodę kształcenia opartego na pracy projektowej. W trakcie pracy nad projektem uczniowie starali się rozpoznać gnębiące ich problemy, uczyli się wyrażać i nazywać swoje lęki i niepokoje. Następnie szukali sposobów, jak tym problemom zapobiegać i gdzie szukać pomocy.
Działanie pierwsze
W projekcie wzięli udział uczniowie klas 6. i 8., razem 50 osób. Czas pracy nad projektem to 6 tygodni. Pierwsze zadanie nosiło tytuł: „Edukacja w sercu”. Jego celem było zapoznanie uczniów z pojęciem depresji i jej objawami, a także ukazanie przyczyn, skutków i sposobów radzenia z problemem. Uczestnicy obejrzeli film animowany pt. „Caring for the mental health needs of children and young people”. Następnie wspólnie z wychowankami zastanawialiśmy się nad sytuacją bohatera, omówiliśmy i nazwaliśmy jego uczucia i możliwe myśli. Metodą burzy mózgów zastanawialiśmy się nad tym, czym jest depresja. Uczniowie próbowali nazwać przyczyny lęku i podali przykłady zachowań depresyjnych. Pracując w grupach, uczniowie próbowali znaleźć rozwiązania pomagające osobie cierpiącej na depresję. Podczas następnych lekcji uczniowie klasy ósmej dyskutowali na temat powieści Doroty Terakowskiej „Tam, gdzie spadają anioły” i przeanalizowali mapę serca głównej bohaterki, omawiając, co sprawiło, że była szczęśliwa lub przygnębiona. W czasie zajęć młodzież miała okazję zapoznać się z liryką o tematyce depresyjnej, samotności, poczuciu wyobcowania. W trakcie interpretacji utworów uczniowie próbowali nazwać te uczucia, jak również starali się wspólnie znaleźć i wskazać drogę wyjścia osobie pogrążonej w dołku psychicznym. Następnie uczniowie sporządzili własne mapy serca, wymieniając zmartwienia i sposoby, które sprawiają, że przetrwają trudności. Niektórzy uczniowie postanowili przedstawić swoje odkrycia – przyczyny niepokoju – na mapie słów utworzonej w coggle.it. Finałem pierwszego zadania było umieszczenie prac uczniowskich na forum szkolnym, gdzie każdy uczeń, nauczyciel bądź rodzic mógł „z bliska” poznać problem dorastającego serca.
Działanie drugie
Drugim zadaniem, jakiego podjęli się uczniowie było: „Dzieci są programem nauczania”.
O ile celem zadania pierwszego było ukazanie szeroko rozumianego pojęcia depresji oraz czynników oddziaływujących na pozytywne i negatywne stany emocjonalne, tak celem drugiego zadania było „wyniesienie” problemu na światło dzienne. Służyło temu spotkanie z psychologiem. Po uprzednim zapoznaniu szkolnego psychologa z projektem „My Magical Dust”, a także analizie pierwszego zadania zaprosiliśmy specjalistę „od serc” na nasze spotkania klasowe. Pani psycholog rozmawiała z uczniami o problemach, które napotykają w szkole, w domu bądź w otaczającym świecie. Następnie psycholog przygotowała kilka fragmentów filmów o tym, jak młodzi ludzie cierpią w milczeniu z powodu narastających problemów. Po omówieniu problemu, uczniowie klas 8 w grupach próbowali sobie wyobrazić, jak się czują tacy ludzie i o czym myślą. Stworzyli plakaty wspierające ich poglądy. Młodsi uczniowie – klasa 6 – pisali listy do takich osób, udzielając rad, jak pomóc tym, którzy są pokrążeni w depresji. Następnie staraliśmy się znaleźć sposoby rozwiązania problemów, które spotykają uczniowie. Na kolejnych zajęciach uczniowie poznali sylwetkę Janusza Korczaka, polsko-żydowskiego pedagoga, który podkreślał prawo dzieci do szacunku. Następnie uczniowie przygotowali karty z komunikatem „Zdrowie psychiczne twojego dziecka jest ważniejsze niż cokolwiek innego na tym świecie” zarówno w języku angielskim, jak i polskim. W końcu przygotowali wystawę plakatów i balonów pokazujących, co sprawia, że dzieci są szczęśliwe. Podczas dnia otwartego uczniowie wyjaśnili rodzicom znaczenie swoich komunikatów i rozdali ulotki osobom odwiedzającym szkołę. W ten sposób cel został osiągnięty, ponieważ wszyscy poszerzyliśmy świadomość na temat lęku i depresji u nastolatków.
Działanie trzecie
Trzecie zadanie oscylowało wokół kreatywnego wyrażania siebie. Tytuł działania to: „Obudź swoją wyobraźnię”. Jego celem było uwolnienie się od pojęcia „czarne, więc straszne” na pojęcie „czarne, bo niezbadane”. Trzecie zadanie rozpoczęliśmy od obejrzenia krótkiego filmu o czarnej dziurze, a uczniowie dowiedzieli się, skąd, dlaczego i jak powstają czarne dziury. Podczas oglądania uczniowie zrobili kilka notatek, a następnie omówili fakty w grupach. Później uczniowie klasy ósmej przeczytali tekst o kosmicznym kurzu i przygotowali mapy mentalne, podczas gdy szóstoklasiści poszli na interaktywną wycieczkę do planetarium. W wyniku działań edukacyjnych dzieci dowiedziały się o kosmologii, planetach i czarnej dziurze. Następnie wszyscy uczniowie próbowali sobie wyobrazić, co można znaleźć w czarnej dziurze. Insynuacje były wszelakie: martwi ludzie w swoim życiu pozagrobowym, nienarodzone dzieci, zagubione dusze i inne. Uczniowie starali się zrozumieć swoją czarną dziurę, mając nadzieję, że to, co nieznane, niewiadome może być pozytywne i inspirujące. Finałem trzeciego i ostatniego zadania był transgalaktyczny lot do czarnej dziury na barwnych balonach marzeń – zmierzanie do lepszego i szczęśliwszego życia.
Projekt „Magiczny pyłek” to nie tylko metoda doskonalenia wszystkich umiejętności ogólnych, wynikających z podstawy programowej, ale przede wszystkim to sposób na dotarcie do potrzeby ucznia w trudnym okresie rozwojowym. Praca nad projektem zapewniła naszym uczniom podmiotowość na każdym etapie działania, rozbudziła ciekawość świata, ucząc stawiania pytań i szukania odpowiedzi, dała pewność siebie i swoich decyzji oraz uświadomiła, że w najtrudniejszych sytuacjach „nie jesteś sam...”.
Koordynatorki projektu
Fot. Małgorzata Wasilewska
„Tygodnik Wileńszczyzny”
