Pretekstem do zbrodni było zabicie przez partyzantkę radziecką z oddziału Fiodora Markowa 2 urzędników i komendanta obozu jenieckiego. W odwecie zatrzymano około 400 mieszkańców Święcian i okolic – głównie polskich inteligentów i rolników, których następnie rozstrzelano na miejscowym cmentarzu żydowskim oraz w kilku innych miejscach. Dokładna liczba ofiar nie została ustalona. W akcji tej, zorganizowanej przez niemieckie władze okupacyjne i kierowanej przez litewskiego majora Jonasa Maciulevičiusa brały udział: niemiecka policja bezpieczeństwa powiatu święciańskiego i świrskiego, kolaboracyjne litewskie oddziały policji ze Święcian, Nowych Święcian i Łyntup oraz Wileński Oddział Specjalny.
Jonas Maciulevičius został aresztowany po wojnie we francuskiej strefie okupacyjnej i w 1948 roku wydany polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Między innymi za udział w zbrodni święciańskiej został on skazany wyrokiem z 2 maja 1950 roku na karę śmierci, którą jeszcze w tym samym roku wykonano.
Śledztwo IPN w sprawie zbrodni w Święcianach (sygn. akt S 96/01/Zn), choć zostało umorzone w 2005 roku w części dotyczącej Jonasa Maciulevičiusa wobec powagi rzeczy osądzonej, a co do pozostałych sprawców wobec ich niewykrycia, to pozwoliło jednak na ustalenie dziesiątek nazwisk osób pomordowanych.
Na podst. wikipedia.pl
