Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony przez UNESCO 17 listopada 1999 roku. Jego data upamiętnia wydarzenia w Bangladeszu, gdzie w 1952 roku pięciu studentów uniwersytetu w Dhace zginęło podczas demonstracji, w której domagano się nadania językowi bengalskiemu statusu języka urzędowego.
Według UNESCO, spośród 7 tys. języków będących obecnie w użyciu, 2 680 jest zagrożonych obumarciem. Organizacja podaje, że obecnie 97 procent mieszkańców naszej planety komunikuje się za pośrednictwem tylko 4 procent dostępnych na świecie języków, podczas gdy zaledwie 3 procent ludzi używa pozostałych 96 procent istniejących języków.
Rok 2019 został ogłoszony przez UNESCO Rokiem Języków Rdzennych. Obchody mają zwrócić uwagę na potrzebę ochrony i promocji języków rdzennych oraz podkreślić ich znaczenia dla rozwoju społecznego, gospodarczego i politycznego społeczeństw, także dla budowania pokoju i społecznej zgody oraz porozumienia.
UNESCO opracowało „Atlas języków zagrożonych”, gdzie można znaleźć dane na temat 3 tys. języków.
Z obszarem Polski związanych jest osiem z nich: kaszubski, białoruski, jidisz, rusiński, romski, poleski, wiliamowicki (pochodzący od wschodnioniemieckiego, którym mówi obecnie około 70 starszych mieszkańców miasteczka Wiliamowice koło Bielska-Białej), a także słowiński, który od lat 60. XX wieku uważany jest za wymarły. Polszczyzna jest jednym z 25 najpopularniejszych języków na świecie, posługuje się nią ponad 40 mln ludzi w Polsce i poza jej granicami.
W 2012 roku w Polsce wystartowała kampania społeczno-edukacyjna „Ojczysty – dodaj do ulubionych” zorganizowana przez Narodowe Centrum Kultury i Radę Języka Polskiego. Ma ona na celu podnoszenie świadomości językowej oraz kształtowanie poczucia odpowiedzialności za polszczyznę. W ramach kampanii powstały promujące język polski spoty telewizyjne, filmy animowane, słuchowiska radiowe, rozmaite publikacje.
Najnowszym produktem kampanii jest gra planszowa „Ojczysty”, która ukazał się w sprzedaży jesienią ubiegłego roku. „Ojczysty” to gra imprezowa, w której polszczyzna zaskoczy Cię swoim bogactwem. Nie potrafisz podać znaczeń niektórych ze słów: ambiwalentny, szałaput, banglać, absztyfikant, trotuar i maniurka? Nie szkodzi, na kartach znajdziesz objaśnienia wyrazów. Jedno z sześciu słów na planszy będzie ukrytym celem. Twoje zadanie to odgadnąć je przy pomocy wyłożonych przez innego gracza kart wskazówek. Czy zaryzykujesz obstawienie tylko jednej odpowiedzi…?” – czytamy na stronie internetowej Narodowego Centrum Kultury, które jest wydawcą gry.
Na podst. PAP, unesco.org, inf. wł.
