Za umowną datę powstania Samoobrony Wileńskiej można przyjąć 28 października 1918 roku, kiedy generał Rozwadowski wystawił dekret, że dowódcą samoobrony Litwy i Białorusi będzie generał Wejtko. Podobny dekret wystawia 5 listopada Józef Piłsudski, mianując po raz drugi Wejtko dowódcą samoobrony. Te dwa dokumenty można uznać jako początek – powiedział Waldemar Szelkowski, prezes Klubu Rekonstrukcji Historycznej Garnizon Nowa Wilejka.

Garnizon Nowa Wilejka pamięć o żołnierzach samoobrony czci od 4 lat. Jako symboliczny dzień wybrano 3 stycznia, gdyż wtedy samoobrona opanowała prawie całe Wilno – tłumaczy Waldemar Szelkowski. Wtedy też zapalane są znicze na grobach żołnierzy tej formacji.

„Samoobrona Litwy i Białorusi składała się głównie z Pokaków i to była polska formacja, chociaż oficjalnie jeszcze nie należała do Wojska Polskiego. Dopiero później w Warszawie został wydany rozkaz o podporządkowaniu samoobrony Wojsku Polskiemu, ale było to rozporządzenie raczej formalne. Generał Wejtko nieraz pisał i telegrafował do Warszawy, żeby otrzymać pomoc, przekonując, że samodzielnie nie dadzą rady obronić przed bolszewikami tych terenów. Niestety, wówczas jeszcze nie zamierzano udzielić pomocy, zwłaszcza że Niemcy nie przepuszczali polskich żołnierzy na tę stronę. Sytuacja była ciekawa. W październiku, listopadzie, do końca grudnia tutaj jeszcze byli Niemcy, którzy już powoli „zwijali się”, zostawiając wolny plac dla bolszewików. Litewska Taryba również miała ambicje, aby Wilno było stolicą tej mniejszej, etnicznej Litwy. Był duży znak zapytania, jakie będą dalsze losy tego kraju, a głównie tego miasta. Polacy, wilnianie sami wzięli za broń, żeby to Wilno opanować” – mówił prezes klubu.

Do Samoobrony Wileńskiej należało około 80 mieszkanców Nowej Wilejki, pierwsze starcia z bolszewikami odbyły się między Mickunami i Nową Wilejką.

Do formacji należał m.in. Witold Pilecki, Tomasz Zan oraz bracia Mackiewiczowie.

• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
• Title Title
•