W nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku w Warszawie wybuchło powstanie listopadowe przeciw rosyjskiemu zaborcy. Zryw niepodległościowy objął swym zasięgiem obszar Korony oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Opór zaborcy stawiały zarówno regularne formacje wojskowe, jak i oddziały partyzanckie. Na terenie Litwy wybuchały walki w Telszach, Szawlach, Poniewieżu, Święcianach, pod Kiejdanami.

Na Wileńszczyźnie do największej bitwy doszło 19 czerwca 1831 koło wileńskich Ponar. Polsko-litewski korpus powstańczy, pod dowództwem Antoniego Giełguda i Dezyderego Adama Chłapowskiego, zmierzył się z armią carską. Powstańcy byli zmuszeni do wycofania się. Podczas walki poległo 2000 powstańców. Zabici zostali pochowani w dolinie u wzgórza ponarskiego.

19 czerwca 2001 roku miejsce bitwy zostało upamiętnione krzyżem z polskimi i litewskimi napisami: „Za naszą i waszą wolność".