Karmelici w Koleśnikach
W przeszłości na obszarze dzisiejszego rejonu solecznickiego istniały parafie, liczne kościoły oraz domy i zgromadzenia zakonne. Wystarczy wspomnieć o karmelitach w Koleśnikach i Taboryszkach, franciszkanach w Narwiliszkach oraz siostrach służkach w Ejszyszkach.

Karmelici to katolicki zakon kontemplacyjny Maryi Panny z góry Karmel o surowej regule. Początkowo była to grupa pustelników, których siedziba znajdowała się górze Karmel w Palestynie (stąd nazwa). Karmel oznacza „ogród” i od niepamiętnych czasów był miejscem kultu.

Do Polski karmelici zostali sprowadzeni w 1397 r. przez Jadwigę Andegaweńską i Władysława Jagiełłę. Początkowo mieli klasztory w Krakowie, Płońsku, Bydgoszczy i Poznaniu. W połowie XVI w. karmelici posiadali już 11 klasztorów. W 1687 r. powstaje prowincja litewsko-ruska (…).

Koleśnicka świątynia
W 1643 roku Samuel Kuncewicz wzniósł w Koleśnikach kaplicę. W 1676 roku Konstanty Michał Kuncewicz wybudował kościół. Kolejną świątynię pw. Matki Boskiej Szkaplerznej ufundował Jan Konstanty Kuncewicz, który założył również męski klasztor karmelitów. Miał znajdować się on na Jasnej Górce nieopodal Koleśnik. Fundatorem klasztoru miał być Jan Konstanty Kuncewicz albo – wg Bonieckiego – Konstanty Michał Kuncewicz. Uposażenie klasztoru znamy dopiero z dokumentu z 1825 roku: 17 dymów, dwóch czynszowników, dwie karczmy (w Koleśnikach i Czepielunach).

Kościół został (…) konsekrowany 28 stycznia 1814 roku przez ks. Konstantego Kazimierza Brzostowskiego, biskupa wileńskiego i otrzymał wezwanie NMP Szkaplerznej. Był to kościół drewniany, zbudowany na planie krzyża, z dwiema kopułami nad babińcem, na kopułach krzyże1. Świątynia posiadała 16 okien, podłogę i sufit wykonane z drewna. Plac kościelny ogrodzony był drewnianym płotem. Wewnątrz 6 ołtarzy, z obrazami MB Krakowskiej, św. Alberta, św. Antoniego, św. Teresy, św. Józefa Oblubieńca, NMP Szkaplerznej, św. Macieja, św. Tomasza.

W 1804 roku klasztor karmelitów to drewniany budynek o 6 celach zakonnych, z refektarzem, izbą gościnną, kuchnią i pomieszczeniami gospodarczymi. Na górze dwie sale z krużgankami.

W 1825 roku budynek klasztorny już nie nadawał się do celów zakonnych, a zakonnicy mieszkali w wybudowanej oficynie. W bibliotece klasztornej było wtedy ponad 100 tomów.

Ojcowie karmelici
W 1704 roku byli tu ojcowie: Tomasz Stryjkowski i Fortunat Misiewicz, rok później prokurator Gabryel Kołakowski, w 1709 roku Jan Żakiewicz i prokurator Michał Jankowski. W 1715 roku był tu już konwent: przeorem był o. Kazimierz Proniewski, ponadto oo. Proces Kozłowski, Gaudenty Wójcikowicz, Stanisław Bielikowicz. Następnie przeorem był Kazimierz Baliński. W 1724 roku funkcję tę pełnił Władysław Cierpiakowski. W 1728 roku – o. Kazimierz Baliński i jeszcze 6 zakonników. W 1731 roku przeorem był o. Stanisław Bielikowicz, byli tu jeszcze oo. Stanisław Cecnarowicz, Mikołaj Lignau, Norbert Kałużyński, Łukasz Szczerbiński i jeden konwers.

W 1805 roku w klasztorze pracowali o. Teofil Kolesiński i o. Kazimierz Rhode, by następnie przejść do innych klasztorów. Na ich miejsce w tym samym roku przybyli: o. Augustyn Rymkiewicz, o. Józef Kaczanowski, a nieco później o. Łukasz Hołuja, przeniesiony z Wilna i on to został przeorem. Był tu o. Łukasz Doliński, krótko przeorem był o. Spirydyon Miładowski (tu zmarł). Ojciec Spirydyon zaciągnął pożyczkę na remont kościoła i klasztoru – 1050 rubli i 40 beczek żyta. Na początku 1810 roku przeorem został o. Feliks Pakułowicz, w 1813 roku o. Joachim Szatałowcz. W 1816 roku przeorem zostaje o. Dominik Łapiński, a w 1825 roku o. Stanisław Kieraszowicz.

W 1804 roku istniała tu szkółka parafialna, do której uczęszczało 4 uczniów2. W 1802 roku w miasteczku Koleśniki było 18 dymów, 3 ogrody, 3 chałupników, karczma i młyn.

W 1832 roku, po stłumieniu Powstania Listopadowego, kościół i klasztor z rozkazu cara zostały zamknięte, zaś parafię zlikwidowano i przyłączono do parafii ejszyskiej. Po siedmiu latach nieczynną świątynię koleśnicką mieszkańcy Radunia (dzisiejsza Białoruś) rozebrali i przenieśli do swego miasta. Po kasacie klasztoru jego wyposażenie rozdzielono między okoliczne parafie. Ornamenty ostatecznie trafiły do kościoła parafialnego pw. Matki Boskiej Różańcowej w Raduniu, organy powędrowały do Zabłocia (Białoruś), dzwony do Oławy, dekanatu mereckiego, księgi metrykalne do Ejszyszek. Karmelici utracili wtedy 24 domy zakonne, w tej liczbie Koleśniki i Taboryszki. Pozostała kaplica, ale funkcjonowała tylko do 1863 roku.

Koleśniki po kasacie
Dziś w Koleśnikach znajduje się murowany kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Maryi Panny i dwa zabytkowe krzyże. Koleśnicką świątynię zaprojektował Michał Dubowik (1871-1938), a budowana była przez Antoniego Adama Filipowicza-Dubowika (1865-1930). W 1904 roku parafię koleśnicką objął ksiądz proboszcz Michał Rudzis. Proboszcz mieszkał w folwarku Gustawa Kuncewicza, gdzie przez pół roku odprawiane były nabożeństwa. 11 lipca 1905 roku biskup Ropp poświęcił kamień węgielny pod nowy kościół. Od września 1904 roku odprawiano je w zestawionej szopie w pobliżu budowanej świątyni. W 1910 roku parafia koleśnicka należała do dekanatu raduńskiego i liczyła 5186 wiernych. W 1913 roku – 5300 wiernych. Wikariuszem był ks. Bernard Sużedel. Cegłę na budowę kościoła wypalono w Komaruńcach i przewożono do Koleśnik. Budowa samej wieży trwała 2 lata. 11 listopada 1922 roku ks. Jan Kuźmiński – proboszcz z Naczy – w nowo wybudowanym kościele odprawił pierwszą Mszę świętą.

28 maja 1927 roku ks. Romuald Jałbrzykowski, arcybiskup wileński, wizytował kościół i parafię ejszyską3. W latach 30. XX wieku istniało Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej (18 druhów i 30 druhen).

W 1936 roku proboszczem był ks. Stanisław Woronowicz5, a wikariuszem ks. Jan Wysocki. Parafia liczyła 6137 wiernych. Księdzu Woronowiczowi udało się ukończyć budowę kościoła, wykończenie budowy jednej wieży, zasklepienie drugiej i wykończenie frontonu6. W 1938 roku wikariuszem był ks. Antoni Zaman, a w 1939 roku ks. Władysław Filipek.

W latach 20. założono spółdzielnię mleczarską, do której należało 200 osób, mleczarzem był Antoni Budeń. Po kilku latach prosperity, spółdzielnia popadła w długi, co skończyło się jej likwidacją przy 8 tys. zł zadłużenia.

W 1928 roku założono koło Związku Strzeleckiego. 18 lipca 1929 roku wprowadzono służbę telegraficzną i pocztową w Koleśnikach. W 1931 roku w Koleśnikach funkcjonowała ochotnicza straż pożarna, prezesem w tym roku został wybrany Chełmowski8. We wsi w 1931 roku funkcjonował Związek Strzelecki.

W czasie okupacji sowieckiej w latach 1939-1941 bolszewicy zabrali ziemie parafii zostawiając proboszczowi 2 ha ziemi uprawnej oraz 1 ha pod zabudowaniami. Do komsomołu we wsi nikt się nie zapisał (…).

Tygodnik Wileńszczyzny