W powieści laureat Nagrody Nobla pisze o swym przyjacielu Romualdzie Bukowskim. Pisarz ciepło ocenia tego człowieka: “Na palcu Romualda – szeroki pierścien z herbem, ale nie złoty, a żelazny. Kurtka z płótna domowego, w ciemnym kolorze. Dawno, poczynając od wieku szestastego, książęta Radziwiłłowie do doliny Issy zaczęli zwabiać kolonistów. Bukowscy wozami z budami przez bory, przez gąszcza i brody przybyli do tych borów z Królestwa Polskiego.

Powodziło się im nielatwo: wielu mężczyzn z ich rodu poległo na polu boju. Niedaleko od tego miejsca gdzie się zadomowili trwała wojna ze Szwedami, Turkami i Rosjanami. Niektóre odgałęzienia rodziny zubożały i stały się rzemieślnikami i chłopami. Romuald nadal trzymał się tradycji. Jego ojciec zarządzał folwarkiem nieopodal Wędziagoły, który od dawna należał do rodziny, później nastały dzielenie, sprzedaż i kupno. Tak przeniósł się tu. Żadne bogactwo, żadne pieniądze nie decydują o wartości człowieka“.

W wydanym w Warszawie w 1892 roku „Słowniku geograficznym Królestwa Warszawskiego“ t. XII, str. 874 jest napisane, że w Zalesiu (okolica szlachecka) obok Artura Miłosza, który tu zarządzał 360 dziesięcinami ziemi i 81 dziesięciną lasu jest też Bukowski, zarządzający 40 dziesięcinami ziemi i 7 dziesięcinami lasu (1 dziesięcina równa się 1.0925 ha) . Na starym przykościelnym cmentarzu w Wędziagole są mogiły rodziny Bukowskich. Ciekawe jest to, że aktywna działaczka społeczności polskiej w Wędziagole Zofia Pilypiene należy do potomków tego szlacheckiego rodu. Jej babcia – Ludwika z Bukowskich Swolkień - pochodzi z rodu Bukowskich zamieszkałych w Zalesiu.

„Dolina Issy“ daje świadectwo temu, że wiele pozytywnej informacji może uzyskać każdy poszukujący i badający swoje korzenie.

Ryszard Jankowski

na podst. www.vandziogala.eu