Obecnie ten sakralny obraz został na nowo namalowany przez malarza Ihora Kosteczuka z Ukrainy, który przez cały miesiąc malował od rana do wieczora. Zadaniem malarza było jak najdokładniej odtworzyć każdy centymetr obrazu.

Proboszcz parafii grekokatolickiej pw. Trójcy Przenajświętszej w Wilnie Mikołaj Rusłan Kozelkivskyy OSBM mówił, że bardzo ważne było odtworzyć rysy twarzy Maryi i Dzieciątka Jezus. Do namalowania tego obrazu artysta wykorzystał jeszcze 8 innych wzorców twarzy Maryi. Obraz namalowany został na desce, którą przywieziono z Ukrainy.

Wyjątkowym elementem ikony Matki Bożej Wileńskiej jest prawa stopa Dzieciątka Jezus, która przedstawiona w charakterystyczny sposób – zwrócona na zewnątrz.

Do Wilna w 1495 r. ikonę przywiozła żona Aleksandra Jagiełły, księżna Helena Moskiewska. Po jej śmierci (1513 r.) ikona przez jakiś czas była przechowywana w soborze Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie, z którego została później przeniesiona do cerkwi Świętej Trójcy w Wilnie. Wspominano w opisach, że ikona jest jedną z najstarszych kopii namalowanych według oryginału autorstwa św. Łukasza Ewangelisty. Była również czczona przez cesarza bizantyjskiego. Za czasów Zygmunta Augusta Moskale próbowali odzyskać ten cudowny wizerunek Madonny w zamian za 50 jeńców litewskich, ale próba przejęcia obrazu się nie powiodła. Albert Vijūkas-Kojalavičius w swoim dziele wydanym w 1650 r., wizerunek Matki Bożej Wileńskiej wymienił wśród najsłynniejszych zabytków sakralnych Wilna. Przed nią się modlili wszyscy i prawosławni, i katolicy, i unici, ponieważ obraz ten był uważany za cudowny, o czym świadczy ogrom świadectw, srebrnych wotów.

W archiwum klasztoru bazylianów odnaleziono rękopis z opisem ikony Matki Bożej z 1617 r., z którego wynika, że w owym czasie głowa Najświętszej Marii Panny była ozdobiona złotą koroną z drogocennymi kamieniami, co było znakiem szczególnego kultu. Według inwentarza z 1781 r., strój ikony był srebrny, ze złoconymi kwiatami, przestrzeń między nimi wykonano z filigranu, korona Matki Bożej z czystego złota, filigran. Szyja Maryi była ozdobiona 55 perłami oraz różnymi kamieniami szlachetnymi, które w siedmiu rzędach były przymocowane do czerwonej wstążki. Korona Dzieciątka Jezus była srebrna, pozłacana, z drogocennymi kamieniami, szyja ozdobiona 33 perłami.

Jednak w 1866 r. stwierdzono, że złoty płaszcz cudownej ikony był „niewłaściwy”, jego wygląd „ranił uczucia wyznawców prawosławia”, zwłaszcza Rosjan, którzy przybyli z innej guberni. Irytowało ich charakterystyczne katolikom symbole (zwłaszcza zdobiące szatę „polskie” orły – białe i z jedną głową zamiast dwóch), a także przysłana przez papieża z Rzymu korona i dwa srebrne anioły trzymające koronę nad głową Najświętszej Maryi Panny. Po zdjęciu szaty okazało się, że cała ikona jest pełna gwoździ, którymi mocowano drogocenne kamienie i wota, a liczba ich sięgała ponad 100 tys.

Na początku 1915 r. uroczystość cudownego wizerunku Maryi przesunięto z 14 kwietnia na 15 lutego. Kult ikony został oddzielony od obchodów upamiętniających trzech męczenników wileńskich (św. Antoniego, Jana i Eustachego). Wybrany nowy dzień związany był z faktem historycznym – 15 lutego 1495 r. ikona została przywieziona do stolicy Litwy.

Niestety już pod koniec lata 1915 r., gdy front zbliżał się do Wilna, oryginał obrazu wraz z innymi cennymi przedmiotami został wywieziony do Rosji i tam wieść o nim przepadła. Dotychczas nie jest wiadomo, gdzie się znajduje wileński obraz.

Bizantyjskiego pochodzenia ikona Matki Bożej Wileńskiej należy do ikonograficznego typu Hodegetrii. Jest to najstarszy i najpopularniejszy w historii sztuki typ przedstawienia Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus. Matka Boża jest przedstawiona do pasa, odwrócona i pochylona lekko w kierunku Dzieciątka Jezus trzymanego na jej lewej ręce i wskazująca na Niego prawą ręką. Niemowlę jest przedstawiane jako Emmanuel, błogosławiący jedną ręką i trzymający zwój w drugiej, wskazując na Jego moc jako prawodawcy.

***

27 marca o godz. 11 w świątyni grekokatolickiej po Mszy św. będzie wystawienie obrazu Matki Bożej Wileńskiej w Ikonostasie. Uroczystości towarzyszyć będzie biskup Arūnas Poniškaitis.

Publikacja ta zawiera nowe fakty na temat cudownego obrazu. Informację przygotowano na podstawie badań litewskiej historyk sztuki Rūty Janonienė.

Autor Marlena Paszkowska

• © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska) © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska)
• © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska) © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska)
• © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska) © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska)
• © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska) © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska)
• © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska) © L24.lt (Fot. Marlena Paszkowska)
•