Nowa Wilejka oferuje bardzo wiele wydarzeń kulturalnych. Dla każdego

Bardzo ciekawa audycja

"Nowa Wilejka dawniej nosiła nazwę Rakanciszki. W XII wieku wybudowany tu został zamek, który wznieść miał legendarny książę Holsza, protoplasta rodu Holszańskich należącego do najważniejszych rodów Wielkiego Księstwa Litewskiego (to z rodu Holszańskich pochodziła czwarta żona króla Władysława Jagiełły, matka Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka). W XVI w. zamek został gruntownie przebudowany – w duchu renesansowym. Po śmierci w 1555 r. Pawła Holszańskiego, biskupa wileńskiego, zamek przeszedł na własność królowej Bony Sforzy, po czym trafił on w ręce rodu Paców. Tutaj właśnie Stefan Pac gościł w dniu 15 lipca 1636 roku króla Władysława IV Wazę. Zamek w Rakanciszkach został zburzony przez kozaków w czasie wojny polsko-rosyjskiej w 1655 roku. Jednocześnie rzezie dokonywane przez wojska moskiewskie w osiedlu i na Wileńszczyźnie doprowadziły do wyludnienia i upadku gospodarczego."

Do 1939 r. miasteczko było zamieszkane przez ludność polską katolicką i żydowską oraz w niewielkiej mniejszości prawosławną o różnej świadomości narodowej. Po holokauście w trakcie II wojny światowej ludności żydowskiej pozostali polscy mieszkańcy byli w przeważającej masie przymusowo wysiedlani w nowe granice Polski. W związku z powojennym uprzemysłowieniem na ich miejsce napłynęli Rosjanie, Polacy z okolicznych wiosek oraz Litwini, którzy szczególnie licznie napływali od lat osiemdziesiątych XX w. Miasteczko liczyło w 1923 r. 6961 mieszkańców, w 1939 r. 7712, a w 2009 r. jako dzielnica Wilna 33 tysiące.

Obecnie jest to najbardziej polska dzielnica Wilna, bowiem wśród mieszkańców 34% stanowią Polacy (średnia w Wilnie 19%), 29,5% Litwini, 20% Rosjanie i około 16% inne narodowości.

Nowa Wilejka jest jedną z największych terytorialnie dzielnic Wilna o powierzchni prawie 40 km², posiada ponad 1200 km ulic, z czego połowa jest wyasfaltowana. Przeważa zabudowa parterowa jednorodzinna, w dużej części przedwojenna, bloki mieszkalne istnieją na obrzeżach dzielnicy. W wielu miejscach nie ma charakteru miejskiego, brakuje oświetlenia, kanalizacji i wodociągów.

Istnieje tu m.in. polskie Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego (ponad 700 uczniów), polska szkoła początkowa „Žaliakalnio“ (4 klasy) oraz przedszkole polskie. W porównaniu z innymi częściami Wilna mieszkańcy są tu ubożsi i mniej wykształceni – 12% posiada wykształcenie wyższe (średnia wileńska 23,1%)

W czasie zaborów w Nowej Wilejce otwarto szpital psychiatryczny, który jest obecnie największym zakładem pracy (zatrudnia prawie 1000 osób). W czasach ZSRR Nowa Wilejka była uprzemysławiana, część zbudowanych w tym czasie obiektów jest obecnie zniszczonych. W związku z walorami przyrodniczymi w ciągu ostatnich 20 lat w dzielnicy osiedliło się wiele osób z innych części Republiki Litewskiej. Po 1990 roku otwarto dom noclegowy dla bezdomnych.