12 listopada w Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach Królewskich wiceprezes Instytutu Paweł Ukielski wręczył dyplomy i odznaczenia tegorocznym laureatom nagród „Świadek Historii". Odznaczonych zostało siedmioro laureatów szczególnie zasłużonych dla promowania polskiej historii. Patronat nad nagrodą objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda.

Na uroczystość osobiście przybyli wszyscy laureaci. Gościliśmy Ewę Banasikowską i Hannę Stankiewicz, nauczycielki w Polskiej Sobotniej Szkole im. Adama Mickiewicza w Minneapolis (USA), działaczki polonijne, inicjatorki zasadzenia pierwszego Dębu Katyńskiego na półkuli zachodniej.

Z Rosji przybył o. Ptolomeusz Jacek Kuczmik, proboszcz parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Smoleńsku, zasłużony w dbaniu o pamięć i świadomość o Zbrodni Katyńskiej, który od lat zbiera i opracowuje niszczejące księgi parafialne i cmentarne – bezcenne polonika znajdujące się na terenie Smoleńszczyzny.

Kolejnym laureatem jest Józef Porzecki z Białorusi, polski historyk i działacz społeczny, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Białorusi, pasjonat śladów polskości Grodzieńszczyzny, pomysłodawca Katalogu Miejsc Polskiej Pamięci Narodowej i katalogu „Polska Grodzieńszczyzna – pamięć dla pokoleń". Także z Białorusi przyjechała kpt. Weronika Sebastianowicz, żołnierz AK i łagierniczka, działaczka Związku Polaków na Białorusi i prezes Stowarzyszenia Żołnierzy AK na Białorusi, zaangażowana w edukację młodzieży i dbałość o włączanie młodego pokolenia w działania upamiętniające, opiekę nad cmentarzami i miejscami pamięci.

Nagrodę odebrał również Henryk Tilbeurgh, mieszkający w Holandii twórca fundacji „Wojtek – polscy wyzwoliciele na wszystkich frontach" i posiadacz największej na świecie prywatnej kolekcji związanej z Polskimi Siłami Zbrojnymi na Zachodzie.

Najdłuższą drogę na dzisiejszą uroczystość przebył Andrzej Romanowicz, mieszkający w RPA wiceprezes Fundacji Dziedzictwa Polskiego w RPA. Jury nagrody doceniło jego wysiłki w organizacji obchodów „Lotów nad Warszawę", upamiętniających zaangażowanie południowoafrykańskich lotników w pomoc dla powstańczej Warszawy oraz zaangażowanie w realizację projektów pomników i miejsc pamięci poświęconych Polakom na terenie republiki Południowej Afryki.

Laureatom towarzyszyli ich bliscy. Zaproszono także przedstawicieli najważniejszych urzędów państwowych, samorządowych i kościelnych, jak też fundacji, stowarzyszeń i instytucji edukacyjnych zajmujących się tematyką polonijną i historyczną.

Nagroda „Świadek Historii" to wyróżnienie honorowe, ustanowione w marcu 2009 r. zarządzeniem Prezesa IPN i przyznawane przez Instytut Pamięci Narodowej. Otrzymują ją osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii Narodu Polskiego oraz wspierające IPN w realizacji ustawowej działalności w obszarach edukacyjnym i naukowym. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się liczne grono kombatantów, nauczycieli, działaczy społecznych i samorządowców. Działalność IPN dotyczy wiedzy i pamięci stricte historycznej, związanej z naszymi najnowszymi dziejami, czyli mieszczącymi się między latami 1918 a 1989, i w tym zakresie przyznawana jest nagroda. Decyzją Prezesa Instytutu w 2014 roku zasięg nagrody rozszerzono o edycję mającą za zadanie szczególne uhonorowanie osób wspierających działalność IPN wśród Polaków mieszkających poza granicami kraju.

Na podst. ipn.gov.pl