Wspólnota Litwinów w Polsce powstała w 1993 roku. Skupia litewskie organizacje, instytucje oświaty, kultury oraz inne instytucje społeczne, reprezentuje ich interesy w Polsce, na Litwie oraz w Światowej Wspólnocie Litwinów. Zgodnie ze statutem formalnie do Wspólnoty przypisany jest każdy obywatel RP, który siebie uważa za Litwina, czyli przedstawiciela mniejszości litewskiej.

W spisie powszechnym z 2011 roku narodowość litewską zadeklarowało ok. 8 tys. osób. Największe skupiska mniejszości litewskiej w Polsce są w powiecie sejneńskim. Gmina Puńsk nazywana jest nawet "najbardziej litewską w Polsce", bo 80 proc. jej mieszkańców deklaruje taką narodowość.

Danuta Wałukanis jest nauczycielką w Zespole Szkół z Litewskim Językiem Nauczania "Żiburys" w Sejnach. Zastąpiła Jana Wydrę, który na kolejną kadencję na stanowisku przewodniczącego nie kandydował, ale wszedł do nowego zarządu organizacji. Pozycję Wspólnoty względem innych organizacji działających w tym środowisku określił w rozmowie z PAP jako "doradczą".

Wśród najważniejszych problemów mniejszości litewskiej w Polsce działacze Wspólnoty wymieniają oświatę w języku litewskim i jej finansowanie, brak perspektyw dla młodych Litwinów w Polsce w miejscach ich zamieszkania czy postępującą asymilację. I te tematy pojawiły się w rezolucjach przyjętych przez walny zjazd Wspólnoty w Puńsku.

"Moje plany są takie, żeby starać się zrealizować te wszystkie rezolucje, które przyjął zjazd" - powiedziała PAP Danuta Wałukanis. Dodała, że jeszcze za wcześnie, żeby mówić o konkretach ale zaznaczyła, że ich realizacja będzie wymagała współpracy z samorządami i innymi organizacjami, działającymi na tym terenie. Pytana o postępującą asymilację przyznała, że trudno temu w jakiś radykalny sposób przeciwdziałać, ale można na ten proces reagować poprzez oświatę czy kulturę w języku narodowym.

W opinii przedstawicieli różnych środowisk, stosunki polsko-litewskie uległyby poprawie, gdyby polska mniejszość na Litwie mogłaby się co najmniej cieszyć z praw przysługujących Litwinom w Polsce.

PAP, inf. wł.