Wystawa powstała z okazji uroczystości beatyfikacyjnych ks. Rapacza, które odbyły się w łagiewnickim sanktuarium 15 czerwca 2024 r. 

– Był niezwykle odważnym człowiekiem, choć nie była to odwaga, która skutkowałaby bohaterskimi czynami. Była to odwaga w głoszeniu prawdy, dlatego arcybiskup Sapieha wysłał go na bardzo trudną placówkę. Do Płok, gdzie część mieszkańców parafii, związana z ruchem komunistycznym, była wrogo nastawiona do Kościoła. [...] W czasie niemieckiej okupacji, w dniu urodzin Hitlera, odmówił powieszenia w świątyni niemieckich flag. Jak odnotowano, powiedział: „Wolałbym iść do obozu koncentracyjnego, niż zbezcześcić Dom Pański”. Skończyło się na karze pieniężnej wymierzonej przez Niemców. [...] I przyszedł rok 1945 i kolejne zniewolenie, komunistyczne. Wtedy także ksiądz Michał odważnie mówił, co jest świętością, co jest grzechem. Co jest prawdą, co kłamstwem, co jest dobrem, a co złem. To się bardzo miejscowym komunistom nie podobało – powiedział w swoim wystąpieniu na temat bohatera wystawy zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma.

Kapłan, męczennik, ofiara komunizmu

Ekspozycja składa się z 12 plansz, przedstawiających życiorys ks. Rapacza – od dzieciństwa, poprzez posługę kapłańską, aż do męczeńskiej śmierci z rąk komunistycznej bojówki. Przybliżają one m.in. okres studiów w Wyższym Seminarium Duchownym w Krakowie i na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, działalność patriotyczną, kulturalną i oświatową kapłana, prowadzoną w parafii w Rajczy oraz w Płokach. Wystawa obrazuje ponadto męczeńską śmierć ks. Rapacza i pozorowane śledztwo prowadzone przez UB, którego prawdziwym celem było zapewnienie bezkarności sprawcom mordu. Ostatnie dwie plansze poświęcono procesowi beatyfikacyjnemu oraz pamięci o ks. Rapaczu wśród mieszkańców Rajczy i jego rodzinnej gminy Lubień. Dopełnieniem ekspozycji jest gablota zawierająca relikwie i pamiątki po kapłanie, m.in. krzyżyk, medaliki, pieczęcie lakowe.

Ks. Michał Rapacz (1904-1946)

Urodził się w 1904 r. w Tenczynie. Po przyjęciu święceń kapłańskich podjął posługę duszpasterską jako wikariusz w Płokach i Rajczy. W 1937 r. powrócił do parafii Narodzenia NMP w Płokach jako jej administrator. Został zamordowany przez komunistyczną bojówkę w nocy z 11 na 12 maja 1946 r. w lesie, około kilometra od budynku kościoła.

Pierwotnie spoczął w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Lubniu. W 1980 r. doczesne szczątki ks. Rapacza zostały po raz pierwszy ekshumowane, a następnie przeniesione i złożone w przygotowanym grobie na zewnątrz kościoła parafialnego w Płokach.

W związku z zaplanowaną na 15 czerwca 2024 r. beatyfikacją ks. Michała Rapacza Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej przeprowadziło ekshumację szczątków kapłana, które 19 kwietnia 2024 r. zostały złożone w sarkofagu umieszczonym w bocznym ołtarzu kościoła parafialnego w Płokach. Będzie to główne miejsce kultu nowego błogosławionego.

IPN