Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku przy wsparciu Funduszy Norweskich i EOG przeprowadziło remont, konserwację i modernizację Gdańskiego Żurawia. Muzeum pozyskało ponad 15 milionów zł dofinansowania, a koszt całego projektu to prawie 18 milionów zł.

Gdański Żuraw

Czym właściwie jest Gdański Żuraw? To jeden z symboli Gdańska. Jest najstarszym zachowanym dźwigiem portowym w Europie, zbudowanym w latach 1442-1444. Obecnie jest on jednym z oddziałów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku i jedną z tzw. bram wodnych Głównego Miasta.

Czasy jego największej świetności przypadają na przełom XVI i XVII w. Wówczas to Gdańsk był jednym z ważniejszych portów Europy, a Żuraw – jego największy dźwig – codziennie przeładowywał tony towarów.

W 1945 roku, podczas wojny, budynek został zniszczony, spłonęła cała drewniana konstrukcja, a ceglane mury zostały zniszczone w 60 proc. Po wojnie, budynek został odbudowany, zachowując swój pierwotny rozmiar, odtworzono także centralną część drewnianą i mechanizm dźwigowy.

Prace prowadzone w ramach projektu to największa renowacja zabytku od czasu powojennej odbudowy. Jej efekty są imponujące. Przez ponad 3 lata realizacji inwestycji (2020-2024) nie tylko odnowiono wewnętrzną i zewnętrzną część zabytku, ale też zaprojektowano zapierającą dech w piersiach wystawę.

Nowa wystawa ma szansę być obowiązkowym punktem programu dla każdego, kto odwiedzi Gdańsk. To właśnie „złoty wiek” gdańskiego portu, który rozpoczął się pod koniec XVI wieku, ma być głównym tematem wystawy. Została ona zaprojektowana w taki sposób, by zwiedzający poczuli się jak w oryginalnych XVII-wiecznych wnętrzach. W sześciu salach na trzech piętrach Żurawia goście poznają m. in. tajniki nawigacji przy wpływaniu statkiem do portu, rodzaje przywożonych do Gdańska towarów, procedury transakcyjne w komorze palowej, dawne techniki budowy statków oraz rozrywki portowego miasta w historycznej tawernie. Wirtualnym przewodnikiem po wystawie ma być XVII-wieczny gdański kupiec i armator Hansie Kross.

Niespodzianki w trakcie modernizacji

Podczas modernizacji odkryto niesamowite przedmioty. W lutym 2024 roku odnaleziono odlaną z cyny plakietkę miłosną w kształcie turkawki. Pod sylwetką ptaka umieszczona jest szarfa z łacińską inskrypcją „AMOR VINCIT OMNIA”, czyli „Miłość zwycięża wszystko”. Na grzbiecie turkawki można zauważyć ślady po dwóch oderwanych uchwytach, które służyły do zawieszania plakietki na łańcuszku lub przypinania do ubrania. Moda na plakietki miłosne dotarła do Gdańska z Europy Zachodniej, na co wskazuje znaczna liczba tego typu zawieszek odkrytych w XIV-XV wiecznych miastach Holandii i Anglii.

Z kolei w 2023 roku natrafiono na tzw. kamień wysokiej wody z 1651 roku. Kamień wysokiej wody pokazywał, do jakiego poziomu doszła woda w czasie powodzi wiosną 1651 roku. Jest to najstarszy kamień tego typu, który udało się odnaleźć w Gdańsku.

MFiPR (gov.pl)