Instytut Pileckiego w dniach 8-12 lipca zorganizuje już po raz drugi festiwal „LIPCOWI”. Rozpocznie się on koncertem 8 lipca, w którym Ewelina Flinta, Reni Jusis, Marika, Tulia oraz Jagoda Kret wykonają 10 utworów inspirowanych losami rodzin ofiar obławy. Zespół Żurkowski zaprezentuje także utwory z płyty LIPCOWI.

W niedzielę 9 lipca lokalne zespoły ludowe „Pogranicze” i „Bystry” zaśpiewają pieśni patriotyczne, które podczas bitwy dodawały otuchy i nadziei na zwycięstwo.

Trzeciego dnia festiwalu organizatorzy zapraszają do gry terenowej przygotowanej przez Młodzieżową Radę Instytutu Pileckiego w Augustowie. Jej uczestnicy będą mogli wcielić się w członków Komitetu Poszukiwań Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w Lipcu 1945 roku. Natomiast 11 lipca będzie można wybrać się na spacer z przewodnikiem „Śladami ofiar obławy augustowskiej” i usłyszeć opowieść o Augustowie z czasów okupacji, dowiedzieć się, gdzie mieściły się punkty filtracyjne w trakcie obławy.

Punktem kulminacyjnym festiwalu jest 12 lipca – ustanowiony przez Sejm Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Uroczyste obchody upamiętniające obławę rozpoczną się o godz. 16.00 (czasu polskiego) na terenie Domu Turka, gdzie odbędzie się oficjalne odsłonięcie Muru Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej – nowej instalacji artystycznej.

***

12 lipca 1945 r., doszło do pacyfikacji Suwalszczyzny, w trakcie której sowieckie siły bezpieczeństwa uderzyły w polskie podziemie niepodległościowe i wspierających je mieszkańców regionu. Akcja ta przeszła do historii jako tzw. obława augustowska.

Armia Czerwonej, Smiersz, wojska wewnętrzne NKWD oraz oddziały LWP, UB, MO przetrząsały lasy i wsie, aresztując podejrzanych o kontakty z polskim podziemiem niepodległościowym. Daty rozpoczęcia i zakończenia operacji nie są dokładnie znane - najczęściej umieszcza się ją między 12 a 28 lipca. W sumie zatrzymano kilka tysięcy osób, część z nich więziono i poddawano brutalnemu śledztwu. Ok. 600 osób nigdy nie powróciło do domów i do dziś nie są znane ich losy. Szacuje się, że łącznie operacja mogła pochłonąć nawet 2 tys. ofiar. Mimo wieloletnich starań stronie polskiej nie udało się ustalić losów zatrzymanych. Jest to największa niewyjaśniona zbrodnia na Polakach po II wojnie światowej. Obława bywa określana „małym Katyniem”.

9 lipca 2015 r. Sejm RP uchwalił ustawę ustanawiającą 12 lipca Dniem Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej w hołdzie „bohaterom antykomunistycznego podziemia niepodległościowego, którzy nie pogodzili się z nową sowiecką okupacją, zamordowanym z rozkazu Stalina na terenie północno-wschodniej Polski w czasie pokoju po kapitulacji hitlerowskich Niemiec”.

na podst. "Nasz Dziennik", APW, PAP