Po tym wyborze na łamach prawicowej prasy rozpętała się kampania nienawiści przeciwko prezydentowi. Używano w niej języka haniebnych oszczerstw i z trudem tylko skrywano nawoływania do wybuchu politycznej przemocy. Efektem tej kampanii były zamieszki na ulicach Warszawy w dniu zaprzysiężenia Narutowicza. Prawicowi bojówkarze zagrażali bezpieczeństwu parlamentarzystów oraz samego prezydenta-elekta.
16 grudnia 1922 r. Narutowicz w gmachu warszawskiej „Zachęty” został zastrzelony przez związanego z endecją malarza Eligiusza Niewiadomskiego. Był to jedyny w historii Polski mord polityczny na głowie państwa.
Gabriel Narutowicz pochodził ze Żmudzi, urodził się w 1865 r. w Telszach. Ojciec, Jan Narutowicz – pełnił urząd sędziego powiatowego ziemskiego, był właścicielem wsi Brewiki na Żmudzi. Za udział w powstaniu styczniowym został skazany na rok więzienia. Wcześnie osierocił Gabriela, zmarł rok po jego urodzeniu. Matką Gabriela Narutowicza była Wiktoria ze Szczepkowskich. To ona przejęła ciężar wychowania synów po śmierci męża. W 1873 postanowiła przenieść się do Lipawy, aby uchronić swych synów przed nauką w szkole rosyjskiej, gdzie po upadku powstania styczniowego nasiliła się fala rusyfikacji. Brat – Stanisław, obywatel Republiki Litewskiej, był członkiem tymczasowego litewskiego parlamentu – Taryby i jego podpis widnieje na Deklaracji Niepodległości Litwy ogłoszonej przez Tarybę 16 lutego 1918 roku.
Ukończył gimnazjum w Lipawie na Łotwie, następnie podjął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu, ale z powodu choroby został zmuszony do ich przerwania. Dużą część życia spędził w Szwajcarii, gdzie w latach 1887–1891 studiował na Politechnice w Zurychu. Przyjął obywatelstwo szwajcarskie (1895), a po ukończeniu studiów pierwszą posadę otrzymał w biurze budowy kolei żelaznej w Sankt Gallen. Był konstruktorem oraz inżynierem. W 1907 został profesorem w katedrze budownictwa wodnego na Politechnice w Zurychu. W latach 1913–1919 pełnił tam funkcję dziekana.
W czasie I wojny światowej brał udział w pracach Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, należał do stowarzyszenia La Pologne et la Guerre w Lozannie i stopniowo zbliżył się do koncepcji realizowanych przez Józefa Piłsudskiego.
We wrześniu 1919 roku, na zaproszenie polskiego rządu, przybył do kraju, gdzie aktywnie zaangażował się w odbudowę odrodzonego po rozbiorach państwa polskiego. W niepodległej RP był w kolejnych rządach najpierw ministrem robót publicznych, a potem spraw zagranicznych.
W wyborach w 1922 poparł Unię Narodowo-Państwową, związaną z Józefem Piłsudskim. Sam też kandydował z listy Państwowego Zjednoczenia na Kresach, jednak nie uzyskał mandatu poselskiego. Wysunięcie jego kandydatury na prezydenta było dla niego dużym zaskoczeniem. Kandydowanie odradzał mu m.in. Józef Piłsudski. Początkowo zamierzał odmówić, jednak ostatecznie przyjął propozycję złożoną mu przez działaczy PSL „Wyzwolenie”.
Na podst. historia.org.pl, pl.wikipedia.org
