Szanowni Państwo!

Przed 80 laty, 4 grudnia 1942 roku, powołano Radę Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj. Działając w konspiracji, w imieniu Polskiego Państwa Podziemnego i władz Rzeczypospolitej na uchodźstwie, tworzyła ona ramy instytucjonalne dla spontanicznej i oddolnej akcji ratowania Żydów, śmiertelnie zagrożonych przez Holocaust, który zgotowali im Niemcy.

Rada skupiała reprezentantów całej konspiracyjnej sceny politycznej, od lewicy do prawicy. Członkowie polskich i żydowskich elit politycznych połączyli wysiłki, kierując się wspólnymi zasadami – solidarnością ze współobywatelami i bliźnimi oraz szacunkiem dla praw i godności ludzkiej. Motywowały ich różne wartości, oparte na chrześcijańskim miłosierdziu lub laickim humanitaryzmie. Zjednoczyły – sprzeciw wobec przerażającej zbrodni ludobójstwa i niezgoda na obojętność.

Wznosząc się ponad podziały ideowe i światopoglądowe, razem starali się czynić wszystko, co było w ich mocy, aby ocalić chociaż część skazanych na Zagładę. Pomagano w ucieczce z gett, znalezieniu schronienia i środków do życia, udokumentowaniu fikcyjnej tożsamości. Szczególny rozmach osiągnęła akcja ratowania dzieci żydowskich, które ukrywano u polskich rodzin, w klasztorach, bursach, sierocińcach. Rada udzieliła pomocy tysiącom osób, z których wielu udało się przetrwać okupację hitlerowską i doczekać zakończenia II wojny światowej.

Rada Pomocy Żydom w tajnych dokumentach nazywana była kryptonimem „Konrad Żegota”. Te fikcyjne personalia powstały z inspiracji postaciami z Mickiewiczowskich Dziadów. Skrywając pod nimi swoją działalność, Rada odwoływała się do długiej tradycji polskich walk o wolność, do konspiracji niepodległościowej z czasów romantyzmu, a nawet do dawnej Rzeczypospolitej Wielu Narodów – kraju powszechnej tolerancji, który dla Żydów stał się ziemią Polin. Działacze „Żegoty” swoje heroiczne zaangażowanie na rzecz prześladowanych i mordowanych bliźnich świadomie sytuowali w najlepszym nurcie dziedzictwa ojczystego.

Polacy ratujący Żydów podczas okupacji naszego kraju przez III Rzeszę Niemiecką są dziś naszymi narodowymi bohaterami – na równi z obrońcami Rzeczypospolitej i żołnierzami Armii Krajowej. Przeciwstawiając się potwornemu złu i krzywdzie, śmierci i cierpieniu, potajemnie toczyli walkę z hitlerowskim rasizmem i antysemityzmem, który stworzył system przemysłowej eksterminacji i przyniósł na naszą ziemię swoje fabryki śmierci.

Dziś, w 80. rocznicę powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota”, składam hołd jej działaczom i współpracownikom oraz wszystkim, którzy nieśli ratunek i wsparcie ofiarom Holocaustu. Cześć i chwała bohaterom!

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Andrzej Duda

prezydent.pl