Pamięć o ofiarach Holokaustu
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu to święto obchodzone w rocznicę wyzwolenia byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau. Zostało uchwalone przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 r. W tym dniu na całym świecie odbywają się wydarzenia oraz inicjatywy upamiętniające.
Tegoroczne obchody Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu będą miały przede wszystkim wirtualny charakter. Wiele organizacji i instytucji kultury przygotowało także specjalne materiały edukacyjne poświęcone temu zagadnieniu, z których mogą skorzystać uczniowie i nauczycie.
Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu – inicjatywy
Zachęcamy uczniów, nauczycieli, studentów do uczestnictwa w wydarzeniach on-line organizowanych z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Będą to m.in. spotkania ze świadkami historii, spektakle i występy artystyczne, okolicznościowe pieśni i modlitwy. Przygotowały je instytucje, które zajmują się kultywowaniem i upowszechnianiem pamięci o historii Żydów.
Ministerstwo Edukacji i Nauki RP przedstawia wybrane inicjatywy związane z obchodami Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
• Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau
W związku z pandemią koronawirusa obchody 76. rocznicy wyzwolenia Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau odbędą się w przestrzeni internetowej.
Transmisja wydarzenia rozpocznie się o godz. 16.00 i będzie dostępna na stronach www.auschwitz.org oraz http://www.auschwitz.org/rocznica2021 oraz w mediach społecznościowych.
Głównym motywem obchodów 76. rocznicy wyzwolenia będzie los dzieci w Auschwitz.
Program obchodów
• Fundacja Shalom
Z okazji Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu Fundacja Shalom zaprezentuje m.in. modlitwę spod pomnika Bohaterów Getta w Warszawie, przemówienia okolicznościowe oraz pieśni powstałe w gettach w czasie II wojny światowej. Będzie można również uczestniczyć w spotkaniu z przedstawicielkami Polskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata oraz obejrzeć spektakl „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” Icchaka Kacenelsona. Wydarzenia można śledzić na profilu Fundacji Shalom na Facebooku oraz na stronie Teatru Żydowskiego na Facebooku.
• Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
Wzorem z lat ubiegłych Muzeum Polaków Ratujących Żydów przyłącza się do upamiętnienia Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Tegoroczne obchody będą kontynuacją zapoczątkowanego w grudniu ubiegłego roku „Sympozjum Praw Człowieka Muzeum Ulmów”, zorganizowanego w ramach XI Dni Kultury Solidarności.
•Materiały edukacyjne o Holokauście
Instytucje i organizacje związane z kultywowaniem pamięci o zagładzie Żydów udostępniają na swoich stronach materiały dla uczniów i nauczycieli, w tym scenariusze lekcji o Holokauście. Pedagodzy mogą również korzystać ze szkoleń dotyczących edukacji o Holokauście.
Na stronach tych instytucji dostępne są także informacje na temat warsztatów, wykładów, spacerów edukacyjnych, spotkań ze świadkami historii. Ze względu na ograniczenia związane z epidemią wydarzenia mogą one się odbywać jedynie w formie on-line.
• Instytut Pamięci Narodowej (IPN)
Na stronie IPN nauczyciele i uczniowie znajdą materiały edukacyjne dotyczące tematyki Holokaustu, w tym wystawę do pobrania „Zagłada Żydów europejskich” czy informacje poświęcone obozom zagłady.
Dodatkowe informacje
• Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji
Dzięki współpracy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Fundacji Wiara i Prawda oraz Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji powstał projekt edukacyjny „Historia obywateli polskich w KL Auschwitz”. W ramach przedsięwzięcia przygotowano pakiet edukacyjny (scenariusze lekcji, karty refleksji i karty pracy) oraz film dokumentalny poświęcony losom obywateli II RP w obozie koncentracyjnym Auschwitz „Świadkowie. Obywatele polscy w KL Auschwitz”.
Materiały dostępne są na stronie Muzeum (w języku polskim i hebrajskim)
• Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE)
Ośrodek Rozwoju Edukacji we współpracy ze Światowym Centrum Upamiętniania Holokaustu Yad Vashem realizuje program „Zachować Pamięć. Historia i Kultura Dwóch Narodów”. Jego celem jest m.in. przygotowanie metodyczne nauczycieli do nauczania o prawach człowieka, w tym o Holokauście, a także upowszechnianie wiedzy w zakresie edukacji historycznej i nauczania o Holokauście.
Więcej o programie „Zachować Pamięć. Historia i Kultura Dwóch Narodów”
„Wytyczne do nauczania o Holokauście” w wersji polskojęzycznej”
• Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Muzeum POLIN, realizując misję ochrony pamięci i kształtowania przyszłości, prowadzi różnorodne działania edukacyjne. Są wśród nich zajęcia skierowane do rodzin z dziećmi, szkół i przedszkoli (uczniów i nauczycieli), studentów i dorosłych.
Więcej o działaniach edukacyjnych Muzeum POLIN
• Żydowski Instytut Historyczny
Żydowski Instytut Historyczny prowadzi działalność edukacyjną skierowaną do uczniów, studentów, nauczycieli i seniorów zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Jej celem jest przybliżenie historii, kultury i religii polskich Żydów oraz zagadnień związanych z Holokaustem.
Materiały edukacyjne ŻIH
• Muzeum Getta Warszawskiego
Szkolenia oraz warsztaty edukacyjne dla szkół i nauczycieli realizuje także Muzeum Getta Warszawskiego. Dotyczą one przede wszystkim upamiętnienia ofiar Zagłady, w szczególności mieszkańców getta warszawskiego, a także jego bojowników, poległych w czasie powstania w kwietniu 1943 r.
Oferta edukacyjna
Rada opiniodawczo-doradcza ds. edukacji o Holokauście
Od 2018 r. przy Ministrze Edukacji i Nauki (wcześniej Ministrze Edukacji Narodowej) działa Rada opiniodawczo-doradcza do spraw edukacji o Holokauście, która współpracuje z przedstawicielami środowisk akademickich, muzealnych i organizacji pozarządowych. Do zadań Rady należy przedstawianie nowych propozycji działań w dziedzinie edukacji o Holokauście, konsultowanie projektów opracowań i materiałów z tej dziedziny oraz współpraca merytoryczna w zakresie przedsięwzięć promujących polskie rozwiązania w dziedzinie edukacji o Holokauście w kulturze masowej w kraju i za granicą.
Rada opiniowała m.in. film „Świadkowie. Obywatele polscy w KL Auschwitz” oraz filmy dokumentalne dotyczące historii obozów koncentracyjnych w Gusen i Ravensbrück.
Działalność Rady wpisuje się w działania Ministerstwa Edukacji i Nauki na rzecz edukacji o Holokauście na każdym poziomie kształcenia oraz rozwoju dobrych praktyk w tym obszarze, a także w zobowiązania Polski przyjęte na forach międzynarodowych.
Edukacja o Holokauście
Warto podkreślić, że Polska jest jednym z nielicznych państw na świecie, w których nauczanie o Holokauście ma charakter obowiązkowy – na wszystkich poziomach kształcenia.
Cele kształcenia i treści nauczania dotyczące Holokaustu są uwzględnione w dotychczasowej podstawie programowej (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne), w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej oraz w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych.
Wśród przykładowych zapisów w podstawie programowej można wymienić, m.in.:
• Uczeń szkoły podstawowej charakteryzuje politykę Niemiec na terenach okupowanej Europy; przedstawia zagładę Żydów oraz Romów i eksterminację innych narodów; zna przykłady bohaterstwa Polaków ratujących Żydów z Holokaustu;
• uczeń szkoły ponadpodstawowej przedstawia ideologiczne podstawy eksterminacji Żydów oraz innych grup etnicznych i społecznych, prowadzonej przez Niemcy hitlerowskie; charakteryzuje etapy eksterminacji Żydów (dyskryminacja, stygmatyzacja, izolacja, zagłada); rozpoznaje główne miejsca eksterminacji Żydów polskich i europejskich oraz innych grup etnicznych i społecznych na terenie Polski i Europy Środkowo-Wschodniej (w tym: Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór, Babi Jar). Opisuje postawy ludności żydowskiej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem powstania w getcie warszawskim; charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego i społeczności międzynarodowej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem „sprawiedliwych”, na przykładzie Ireny Sendlerowej, Antoniny i Jana Żabińskich oraz rodziny Ulmów.
Dodatkowo Ministerstwo Edukacji i Nauki prowadzi działania na rzecz doskonalenia kompetencji nauczycieli w zakresie wiedzy o relacjach polsko-żydowskich i Holokauście oraz wspierania realizacji spotkań młodzieży z Polski i Izraela.
Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji i Nauki RP
