Stan wojenny został wprowadzony przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego na czele z generałem Wojciechem Jaruzelskim. O tym poinformowało społeczeństwo Polskie Radio o godzinie 6 nadając przemówienie generała Jaruzelskiego. W nieco zmodyfikowanej wersji to przemówienie wyemitowała także Telewizja Polska.
Już 12 grudnia wieczorem w ramach akcji krypt. „Jodła” rozpoczęła się akcja internowań osób postrzeganych przez władze jako potencjalne zagrożenie dla ustroju. Zatrzymań dokonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej oraz Służby Bezpieczeństwa.
Wyłączono komunikację telefoniczną, wprowadzono cenzurę korespondencji, godzinę milicyjną, zakaz zgromadzeń czy zawieszenie działalności stowarzyszeń, związków itd.
W czasie stanu wojennego internowano ponad 10 tys. osób. Wedłu szacunków Instytutu Pamięci Narodowej, w okresie od 13 grudnia 1981 do 22 lipca 1983 śmierć podczas strajków i manifestacji poniosło 56 osób (głównie śmiertelne postrzały i pobicia).
Oficjalnym powodem stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, której przejawami były m.in. brak zaopatrzenia w sklepach oraz zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju wobec zbliżającej się zimy. Według historyków, rzeczywistymi powodami były obawy reżimu komunistycznego przed utratą władzy, związane z utratą kontroli nad niezależnym ruchem związkowym, w szczególności Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność” oraz walki różnych stronnictw w PZPR nie mogących dojść do porozumienia w kwestii reform ustroju polityczno-gospodarczego PRL.
Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiony 22 lipca 1983 roku.
***
Instytut Pamięci Narodowej zachęca do postawienia w oknach światełek 13 grudnia o godzinie 19.30 dla upamiętnienia tragicznych wydarzeń sprzed 37 lat. Światło wolności można także zapalić wirtualnie na swiatlowolnosci.ipn.gov.pl.
W Warszawie na stadionie PGE Narodowym pojawi się okolicznościowa iluminacja. W całym kraju oddziały Instytutu przygotowują działania upamiętniające i edukacyjne.
Zainicjowana przez Instytut Pamięci Narodowej kilka lat temu akcja społeczna „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” nawiązuje do gestu, jakim na początku lat osiemdziesiątych Polacy, ale też inni mieszkańcy Wolnego Świata wyrażali sprzeciw wobec brutalnej polityki władz PRL.
W akcie solidarności z cierpiącymi rodakami Jana Paweł II nakazał, by także w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie pojawiło się symboliczne światełko. Ojciec Święty przez cały czas trwania stanu wojennego bacznie przyglądał się sytuacji w Polsce, wspierał działającą w podziemiu opozycję, a na polu dyplomatycznym zabiegał o niezaognianie konfliktu i unikanie ofiar.
Do zaingurowanej przez IPN akcji „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” dołącza Kościół katolicki w Polsce. Kościół apeluje do wiernych o włączenie się do obchodów rocznicy wprowadzenia stanu wojennego i postawienie symbolicznego światełka w oknach domów na znak pamięci o tych, którzy ucierpieli w wyniku brutalnej polityki reżimu komunistycznego w latach 80. Czwartek 13 grudnia 2018 będzie we wszystkich polskich diecezjach dniem modlitw za ofiary stanu wojennego. Symboliczne lampki zabłysną też w oknach siedzib biskupich i parafii. O decyzji Episkopatu poinformowano na stronie Konferencji Episkopatu Polski. List wyrażający poparcie dla akcji społecznej wystosował do prezesa IPN dr. Jarosława Szarka przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski Arcybiskup Metropolita Poznański Stanisław Gądecki.
Na podst. ipn.gov.pl, pl. wikipedia.org, 13grudnia81.pl
