Żołnierz, który nie przegrał żadnej bitwy, czyli gen. Stanisław Maczek – to główny bohater przygotowanej w trzech językach – polskim, angielskim i holenderskim – multimedialnej wystawy plenerowej, organizowanej przez Muzeum Historii Polski we współpracy z Muzeum Generała Maczka w Bredzie.

Wicepremier Piotr Gliński w liście napisał, że Generał Maczek „był doskonałym strategiem, organizatorem i dowódcą. Prowadził powierzonych żołnierzy twardą ręką, ale wiemy również, że go kochali i otaczali szacunkiem” – dodał minister kultury. Prof. Gliński zwrócił uwagę, że Maczek „łączył drogocenną w każdym czasie umiejętność zarządzania tak przedsięwzięciami, jak i podwładnymi”.

Przypomniał, że generał w odezwie do Powstańców Warszawskich powiedział: „największym szczęściem każdego polskiego żołnierza byłoby walczyć w Polsce, w Warszawie. Polska Dywizja Pancerna we Francji składa hołd żołnierzom i ludności cywilnej stolicy. Ślubujemy, że poniesione przez was ofiary pomścimy stokrotnie”. „I podobnie jak w tych, tak w wielu innych jego słowach odnajdujemy niezachwianą miłość do ojczyzny, do Polski. Tak – był to człowiek niezwykły i wybitny patriota” – podkreślił szef MKiDN.

Minister kultury dziękując odpowiedzialnym za przygotowanie tej wystawy – Muzeum Historii Polski – napisał: „mam nadzieję, że podróż tej wystawy za granicę, wsparta stosowną promocją, będzie przypominać i opowiadać światu historię II wojny światowej z polskiej perspektywy”.

Prof. Andrzej Maczek, syn gen. Maczka powiedział, że „władze komunistyczne pozbawiły jego ojca polskiego obywatelstwa, a władze demokratyczne nie przyznały mu nawet żołnierskiej emerytury, dlatego ta wystawa jest dla mnie i dla Karoliny (wnuczka gen. Maczka) dla rodzin żołnierzy, ale także dla wielu Polaków bardzo ważna”. „Pozwala uczcić pamięć tych żołnierzy, ale też poznać choć trochę ich losy życia w walce” – dodał.

Jak mówił, „historia gen. Maczka i jego żołnierzy, którzy nigdy nie zostali pokonani, jest jedną z najbardziej chlubnych kart historii Polski współczesnej, dlatego powinniśmy ją znać i rozpowszechniać”. „Jest to nasz skarb narodowy, z którego niewielu niestety zdaje sobie sprawę. Mam nadzieję, że ta mobilna wystawa będzie pierwszym krokiem do stworzenia w Polsce obszerniejsze ekspozycji albo nawet muzeum poświęconego historii generała Maczka i jego żołnierzy” – podkreślił syn Maczka.

W wernisażu wystawy uczestniczyli też m.in. prezes Fundacji Breda Polen 1939-1945 Frans Ruczyński, ambasador Królestwa Niderlandów w Polsce Daphne Bergsma, ambasador Królestwa Belgii w Polsce Luc Jacobs wraz z żoną, ambasador Kanady w Polsce Leslie Scanlon.

„Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze”

Wystawa została przygotowana w języku polskim, angielskim i holenderskim. Na wystawę składają się nieznane zdjęcia, obejrzeć fragmenty kronik wojennych, posłuchać nagrań ze wspomnieniami żołnierzy 1. Dywizji Pancernej, a nawet samego gen. Maczka. Można się z nich dowiedzieć nie tylko tego, jak przebiegały poszczególne bitwy w 1939 i 1944 roku, lecz także jak wyglądało życie codzienne na froncie i w koszarach: co żołnierze jedli, jak spędzali wolny czas, jak sobie radzili ze wszechobecną śmiercią i tęsknotą za pozostawioną w kraju rodziną.

Narracja wystawy prowadzi zwiedzających od początku kariery wojskowej Stanisława Maczka, czyli od czasów przed I wojną światową i awansu na polu bitwy w 1919 roku, przez kampanię wrześniową w 1939 roku, w której 10. Brygada Kawalerii pod dowództwem Stanisława Maczka osłaniała przed Niemcami Armię „Kraków”, ewakuację przez Węgry i Francję na Wyspy Brytyjskie, aż po lądowanie aliantów w Normandii i serię zwycięskich bitew z 1944 roku, podczas których 1. Dywizja Pancerna gen. Maczka uwolniła od okupacji niemieckiej kolejne miejscowości Francji, Belgii i Holandii.

Na końcu poznajemy powojenne losy żołnierzy, z których część założyła rodziny na Zachodzie, część zaś, mimo niebezpieczeństw wynikających z podporządkowania Polski Związkowi Sowieckiemu, zdecydowała się wrócić do ojczyzny. Wystawa wpisuje się w dwie ważne rocznice: wrześniową rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz przypadającą 29 października 75. rocznicę wyzwolenia holenderskiej Bredy.

– Wrzesień 1939 roku to nie tyko klęski. To również dobrze poprowadzona kontrofensywa nad Bzurą, powstrzymanie kolumny pancernej pod Mokrą, a wreszcie zasługująca na szerszą wiedzę historia 10. Brygady Kawalerii pod dowództwem gen. Maczka. W 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej nasze Muzeum chce przypomnieć postać dowódcy, który w całej swojej karierze nie przegrał ani jednej bitwy – powiedział Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski.

– Oprócz heroizmu polskich żołnierzy będzie można zobaczyć nieoczywiste oblicze wojny. Fotografie i relacje pokazują żołnierską codzienność: odpoczynek po walce, troskę o sprzęt, od którego zależało życie, sposób spędzania wolnego czasu, rozrywki, a wreszcie miłości i romanse, których wiele zakończyło się małżeństwami – poinformował Wojciech Kalwat, kurator wystawy.

Mobilna wystawa jest częścią szerszego projektu poświęconego gen. Maczkowi. W ramach przedsięwzięcia finansowanego przez MKiDN Muzeum Historii Polski współpracuje z Muzeum Generała Maczka w Bredzie nad przygotowaniem stałej ekspozycji Memoriału gen. Maczka w Bredzie, wyprodukuje również film dokumentalny poświęcony losom Stanisława Maczka i 1. Dywizji Pancernej. Reżyserem jest uznany twórca filmów o tematyce historycznej Rafał Geremek. Powstaje także film animowany „Marian na froncie”, inspirowany rysunkami korespondenta wojennego przy 1. Dywizji Pancernej Mariana Walentynowicza, szerzej znanego jako twórca Koziołka Matołka. Animacja opowiada o jego wojennych losach.

Ekspozycji plenerowej będą towarzyszyć katalog oraz internetowa wystawa na międzynarodowej platformie Google Arts & Culture. Na 2020 rok zaplanowana jest międzynarodowa konferencja naukowa.

Wystawa plenerowa „Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze” będzie udostępniona bezpłatnie zwiedzającym w Warszawie na Krakowskim Przedmieściu od 3 do 28 września 2019 r. Potem zostanie przewieziona do Bredy, gdzie będzie ją można oglądać między 11 października a 3 listopada przy okazji obchodów 75. rocznicy wyzwolenia miasta.

Termin i miejsce: 3-28 września 2019 r., ul. Krakowskie Przedmieście 66 (przy pl. Zamkowym), Warszawa. Wstęp wolny.

Organizator: Muzeum Historii Polski w Warszawie | www.muzhp.pl.

Wystawa dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Na podst. MKiDN