Pacowie - to jedna z najstarszych, najbardziej wpływowych, najbogatszych i najbardziej zasłużonych rodzin magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pacowie szczycili się arystokratycznym tytułem hrabiowskim, wyrazistym herbem z podwójną lilią, którego motywami posługiwali się zarówno królowie Francji, jak i Medyceusze z Florencji. Pacowie nie tylko podkreślali znaczenie i wizerunek herbu rodowego, ale również zwracali uwagę na wydźwięk nazwiska, które po łacinie oznacza pokój lub spokój (mianownik - Pax, dopełniacz - Pacis) lub na jego współbrzmienie (np. Mons Pacis - „Góra Pokoju”, Regina Pacis funda nos in Pace – „Królowo Pokoju, umacniaj nas w pokoju”).
Na wystawie poświęconej historii rodu Paców można będzie zapoznać się z pochodzeniem tej ważnej rodziny, tradycjami rodzinnymi kształtowanymi na przestrzeni wieków oraz dziedzictwem rodu dla przyszłości Litwy. Zdaniem dr. Vydasa Dolinskasa, dyrektora Muzeum Narodowego - Pałacu Wielkich Książąt Litewskich oraz jednego z kuratorów projektu, przygotowania do wystawy trwały trzy lata. Eksponaty wypożyczyło blisko pięćdziesiąt instytucji i prywatnych kolekcjonerów z Litwy, Polski i Ukrainy, a materiały wizualne do wystawy i katalogu udostępniły instytucje kultury z Litwy, Polski, Włoch, Hiszpanii, Francji, Niemiec i Turcji.
Dr Vydas Dolinskas nadmienił, iż „wystawa poświęcona historii i dziedzictwu rodu Paców kontynuuje tradycję prezentacji najwybitniejszych i najcenniejszych historycznych rodów litewskich magnatów. W 2012 r. była prezentowana wystawa poświęcona książętom Sapiehom, a na przełomie 2019-2020 r. wystawa poświęcona Radziwiłłom. Niniejsza wystawa wyróżnia się tym, iż jest dedykowana już nieistniejącemu rodowi Paców, którego przedstawiciele nie są w stanie zadbać o dziedzictwo swoich przodków, dalej gromadzić zbiorów, kształtować historycznego wizerunku rodziny czy wpływać na pamięć historyczną społeczeństwa. Dlatego wystawa im poświęcona staje się jeszcze bardziej aktualnym upamiętnieniem, nadającym znaczenie zasługom niegdyś wielkiego, ale wymarłego rodu magnackiego i aktualizującym ich wyjątkowe dziedzictwo”.
Wystawa ukazuje ród Paców na tle dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego i jego kultury, z wyakcentowaniem najwybitniejszych przedstawicieli rodziny – ich działalności i fundacji artystycznych, zapoznaje z obecnymi na Litwie historycznymi budynkami oraz zespołami architektonicznymi.
Na wystawie zostanie zaprezentowanych ok. 300 eksponatów: obrazy, rysunki, grafiki, tkaniny, naczynia liturgiczne i świeckie, pieczęcie, dokumenty, fotografie, broń, zbroja itd. ze zbiorów muzealnych, bibliotek, archiwów, kościołów, klasztorów i kolekcji prywatnych z Litwy, Polski i Ukrainy.
Organizatorzy wystawy:
Muzeum Narodowe – Pałac Wielkich Książąt Litewskich
Instytut Adama Mickiewicza, Polska
Współorganizatorzy wystawy:
Muzeum Dziedzictwa Sakralnego w Wilnie
Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego
Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich
Partnerzy:
Litewskie Narodowe Muzeum Sztuki
Litewskie Muzeum Narodowe
Instytut Polski w Wilnie
Zamek Królewski w Warszawie
Zamek Królewski na Wawelu
Kuria Archidiecezji Wileńskiej
Kuria Archidiecezji Kowieńskiej
Kuria Archidiecezji Koszedarskiej
Kuria Archidiecezji Poniewieskiej
Kuria Diecezji w Telszach
Zgromadzenie Sióstr św. Kazimierza w Pożajściu
Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Wilnie
