Jarosław Szarek zaprezentował gościowi wydaną w tym roku dwujęzyczną publikację „Sowiecki aparat represji wobec litewskiego i polskiego podziemia 1944–1945”, zawierającą 76 dokumentów NKGB-NKWD, dotyczących zwalczania podziemia polskiego i litewskiego (przetłumaczonych z jęz. rosyjskiego na litewski i polski) – efekt pracy polsko-litewskiej grupy roboczej, działającej pod egidą IPN.
Dr Szarek przedstawił działalność pionu edukacyjnego IPN w kontekście porozumienia podpisanego z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, którego celem jest upowszechnianie rzetelnej wiedzy o najnowszej historii Polski za granicą. Podkreślił, iż dzięki współpracy Instytutu Pamięci Narodowej i MSZ dwie publikacje IPN – podręcznik do nauki historii najnowszej „Od Niepodległości do Niepodległości” oraz edukacyjna gra planszowa „Polak Mały” znalazły się w wyprawkach ponad dwóch tysięcy polskich dzieci na Litwie.
Przedstawiciele IPN mówili również o prowadzonych przez Instytut poszukiwaniach miejsc pochówku żołnierzy podziemia niepodległościowego na Litwie, poległych w latach 1944–45, m.in. w Ejszyszkach, gdzie spoczywają szczątki porucznika Armii Krajowej Jana Borysewicza ps. „Krysia”, legendarnego dowódcy i komendanta Zgromadzenia Północ Okręgu Nowogródek AK, który zginął w zasadzce NKWD 21 stycznia 1945 r. pod Kowalkami koło Dubicza.
Podjęte zostały także starania, by rozpocząć współpracę z Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy co do identyfikacji żołnierzy wileńskiej AK i polskiego podziemia antysowieckiego na Wileńszczyźnie, zamordowanych i pochowanych na terenie wileńskiego Tuskulanum. Prezes Instytutu wspomniał o współpracy z litewskimi środowiskami uniwersyteckimi i o planowanej na Litwie konferencji, która zostanie zorganizowana przez IPN oraz Polską Akademię Nauk.
Jarosław Szarek zachęcił Urszulę Doroszewską do informowania na Litwie o portalu IPN „Archiwum Pełne Pamięci”, dzięki któremu Instytut chce zbierać materiały archiwalne nie tylko w Polsce, ale i poza jej granicami.
Uczestnicy spotkania mówili ponadto o uroczystym koncercie w sali Litewskiej Filharmonii Narodowej w Wilnie z udziałem Chóru Opery i Filharmonii Podlaskiej oraz Kowieńskiej Orkiestry Symfonicznej, upamiętniającym ofiary zbrodni w Ponarach w latach 1941–1944. Podczas koncertu 25 stycznia 2017 wykonane zostało Oratorium Ponarskie, któremu towarzyszyły ilustracje filmowe: zdjęcia dokumentalne i współczesne fotografie miejsca kaźni. Utwór został wykonany w języku polskim, z napisami w języku litewskim i angielskim.
Urszula Doroszewska spotkała się również z goszczącymi w tym samym czasie w IPN przedstawicielami Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP).
* * *
Urszula Doroszewska – socjolog, działaczka opozycji w PRL, współpracowniczka Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej KOR, członkini warszawskiego Studenckiego Komitetu Solidarności, publikowała w podziemnych czasopismach, pracowała jako ekspert w Kancelarii Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego oraz jako zastępca dyrektora Biura Spraw Zagranicznych w Kancelarii Prezydenta RP Andrzeja Dudy. Była ambasadorem RP w Gruzji oraz w 2015 r. dyrektorem Instytutu Polskiego w Mińsku na Białorusi. Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006) oraz The Presidential Order of Excellence (Gruzja 2013).
Na podst. ipn.gov.pl
