Podpisany między stronami list intencyjny dotyczący upamiętnienia jarosławskich ofiar obozu koncentracyjnego w Auschwitz zakłada m.in. przygotowanie widowiska plenerowego w rocznicę wydarzeń sprzed lat. Pierwszymi więźniami tego niemieckiego obozu zagłady byli uczniowie Szkoły Budowlanej w Jarosławiu.
Jak powiedział NaszemuDziennikowi.pl Jakub Izdebski z rzeszowskiego oddziału IPN, aresztowania uczniów jarosławskich szkół i członków jarosławskich organizacji konspiracyjnych Gestapo rozpoczęło w pierwszych dniach maja 1940 r. Następnie zostali oni wywiezieni pierwszym transportem do KL Auschwitz. Tym samym byli pierwszymi więźniami tego obozu koncentracyjnego. Numerem 31 został „oznaczony” Stanisław Ryniak. Przy czym warto wspomnieć, że do numeru 30 byli klasyfikowani niemieccy kapo.
– Stanisław Ryniak i kilku jego kolegów trafiło do obozu za działalność konspiracyjną, a kilku innych tylko za to, że byli Polakami. Zostali zabrani i wywiezieni prosto ze szkoły w 1940 r., a całą akcję przeprowadził Franz Schmidt, „kat Jarosławia”, który nigdy nie został osądzony i skazany za zbrodnie – akcentuje Jakub Izdebski.
Ta historia sprzed lat – jak podkreśla Tadeusz Chrzan, starosta jarosławski – jest wciąż żywa w pamięci mieszkańców Jarosławia i powiatu. – Ostatni świadkowie odchodzą – niestety, czas zatem przekazać pamięć o ich bolesnych doświadczeniach i o niemieckiej zbrodni młodemu pokoleniu. Trzeba przy tym znać historię i pamiętać, że nie było „polskich obozów koncentracyjnych”, że nie było obozu Oświęcim tylko niemiecki KL Auschwitz – tak o idei widowiska plenerowego mówi Tadeusz Chrzan. Strony zawartego porozumienia: powiat jarosławski, rzeszowski Oddział IPN oraz ZSBiO w Jarosławiu i Przemyskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej „X D.O.K.” deklarują zamiar współpracy przy realizacji widowiska historycznego, które ma się odbyć w 77. rocznicę tego wydarzenia.
– Młodzieży już nie wystarcza tylko sucha wiedza z podręczników. O wiele skuteczniejszy jest obraz i nawiązanie do konkretnych przykładów. Co więcej, w coraz większym stopniu interesuje ich regionalna historia i jej przełożenie na dzieje państwa i Narodu Polskiego – stwierdza starosta Chrzan.
Pierwsze działania stanowiące wstęp do realizacji widowiska historycznego miały miejsce w ubiegłym roku, kiedy odbyła się rekonstrukcja aresztowania i wywózki młodych Polaków.
– To wówczas zrodził się pomysł realizacji dużego plenerowego spektaklu, w którym weźmie udział przede wszystkim młodzież, wolontariusze, uczniowie ZSBiO w Jarosławiu. Teoria jest ważna, ale najbardziej w serca i umysły zapisują się „żywe lekcje historii” – mówi nauczyciel historii Iwona Zelwach, koordynator przedsięwzięcia zadania ze strony ZSBiO.
Pierwszy spektakl można będzie zobaczyć 2 maja, w Dniu Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, ale także w rocznicę tragicznych wydarzeń sprzed lat. Jak podkreśla Mirosław Majkowski, założyciel i prezes Przemyskiego Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej „X D.O.K.”, nikt wcześniej nie podjął się realizacji widowiska teatralnego o tej tematyce, stąd jest to duże wyzwanie.
– Widowisko zostanie zrealizowane w konwencji „światło-dźwięk” z udziałem m.in. chóru, orkiestry i wykorzystaniem scenografii nawiązującej do tamtego okresu. W widowisku pod okiem profesjonalnych reżyserów wezmą udział rekonstruktorzy oraz uczniowie szkoły, wcielający się w role swoich rówieśników sprzed lat – uchyla kilka szczegółów Mirosław Majkowski.
W realizacji widowiska zostaną wykorzystane fragmenty filmu „Z Jarosławia do Auschwitz” zrealizowanego przez TVP 3 Rzeszów. Widowisko będzie też można obejrzeć na telebimach.
Mariusz Kamieniecki
